Ο πατήρ Ιωάννης ήταν απλός στην συμπεριφορά του, αγαπούσε τους ενορίτες του και η πόρτα του σπι­τιού του ήταν πάντα ανοιχτή, και την νύχτα ακόμη ό­ποιος τον ζητούσε έμπαινε μέσα και πολλές φορές φώνα­ζαν οι δικοί του γιατί φοβόντουσαν τους κακοποιούς της νύχτας. Τα κηρύγματα του ήταν πύρινα, αγαπούσε τον Θεό και ήθελε όλοι να Τον αγαπήσουν. Πήγαινε στα πάρκα και μιλούσε με νέους ανθρώπους που δεν γνώρι­ζαν τίποτε για τον Θεό ή ήταν σε άλλα δόγματα ή ήταν Εβραίοι.

Στην Άνδρο συμβαίνει ένα θαύμα με τους κρίνους της Παναγίας. Όταν ανθίζουν οι κρίνοι τους πηγαίνουν στην Εικόνα της. Αργότερα, όπως είναι φυσικό, ξεραί­νονται και πέφτουν. Πέφτουν και τα φύλλα και μένει το ξερό κοτσάνι. Τ’ αφήνουν έτσι ξερά τα κοτσάνια στην Εικόνα Της και όταν έρθει η γιορτή της, κάθε χρόνο, αυτά ανθίζουν και βγάζουν μπουμπούκια. Ο πατήρ Ιωάν­νης μιας και ήταν από μικρός μεγαλωμένος στο νησί ή­ξερε το θαύμα αυτό. Ήρθε λοιπόν στο νησί πήγε στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου και ζήτησε από τον Γέροντα Δωρόθεο κρίνους της Παναγίας. Πήρε μερικά ξερά κοτσάνια και τα πήγε στην Αμερική. Τα έβαλε στην Εικόνα της Παναγίας και αυτά άνθισαν ξανά. Άρχισε σιγά – σιγά ο κόσμος να θερμαίνεται στην πίστη και να προσκυνούν την Παναγία.

Ήταν μία ευαίσθητη και όμορφη ψυχή ο πατήρ Ιω­άννης. Έγραφε και θρησκευτικά ποιήματα και τον συ­γκινούσαν πολύ τα θαύματα της Παναγίας και οι βίοι των Αγίων. Ζητούσε από τον Γέροντα Δωρόθεο να του στέλνει βιβλία για να κάνει κηρύγματα. Όταν αργότερα ήρθε στην Άνδρο η πρεσβυτέρα πήρε κρίνους, τους φύ­τεψε στην Αμερική και όταν άνθιζαν τους έβαζαν στην Παναγία, και γινόταν και εκεί το θαύμα, να ξανανθίζουν τα ξερά κοτσάνια. Αγαπούσε πολύ τον Άγιο Νικόλαο γιατί από μικρός πήγαινε στο Μοναστήρι. Εκεί λοιπόν στο Μοναστήρι στην Άνδρο μία Εικόνα της Παναγίας άρχισε να ρέει αίμα και μύρο. Ο πατήρ Ιωάννης άρχισε με θείο ζήλο να μιλά για τα θαύματα της Παναγίας μας. Άρχισαν τότε να γίνονται Ορθόδοξοι και από άλλα δόγματα. Αυτό όμως ενόχλησε κάποιους και άρχισαν να του κάνουν απειλητικά τηλεφωνήματα και γράμματα για να σταματήσει το κήρυγμα. Όμως τότε εκείνος έγινε πιο φλογερός και έλεγε: «Όσο τα μάτια μου έχουν νερό εγώ θα κηρύττω τον Χριστό και την Ορθοδοξία».

Συνιστούσε στους χριστιανούς να προφυλαχθούν από τις παγίδες του αντιχρίστου και να μην πάρουν το χάραγμα και, τότε, άρχισαν πιο έντονα τ’ απειλητικά τη­λεφωνήματα για την ζωή του, όμως αυτός δεν λογάριαζε τίποτα.

Στις 17 Μαΐου το 1985 το βράδυ πήρε τηλέφωνο τον Γέροντα Δωρόθεο στην Άνδρο και του ζητούσε πληρο­φορίες για τα θαύματα της Παναγίας της Μυροβλύτισσας γιατί ήθελε να κάνει κήρυγμα την Κυριακή. Την άλλη μέρα στις 18 Μαΐου ο πατήρ Ιωάννης ήταν μόνος του στο σπίτι μαζί με τον γιο του Φώτιο. Η πρεσβυτέρα είχε πάει στο σπίτι της κόρης τους Μαρίας. Το αγόρι βγήκε για λίγο έξω με τους φίλους του και ο πατήρ Ιωάννης πήγε στην Εκκλησία να την ετοιμάσει και να γράψει το κήρυγμα. Το αγόρι γύρισε αργά στο σπίτι, είδε ότι ο πα­τέρας του έλειπε και πήγε ανήσυχο να τον βρει στην Εκκλησία. Και τότε αντίκρισε το φοβερό θέαμα. Τον πατέ­ρα του κατακρεουργημένο και αγνώριστο. Τον είχαν βρει μόνο του και τον βασάνισαν χτυπώντας τον στο κε­φάλι με σφυρί, και το σώμα του το κατακρεούργησαν με το μαχαίρι. Και όπως διαπίστωσε η αστυνομία, επειδή ε­κείνος σπαρταρούσε, πήραν τον σταυρό του με την αλυ­σίδα και τον έπνιξαν. Το αίμα του που χύθηκε από τις πληγές του και πλημμύρισε το δάπεδο του Ιερού Ναού το χρησιμοποίησαν για να γράψουν δικά τους συνθήμα­τα στους τοίχους του Ιερού Ναού και το 666. Ήταν σατανιστές.

Ο Άγιος ιερέας μαρτύρησε στο σημείο που φωτο­γραφήθηκε με τον σταυρό στο χέρι, ίσως να ήταν μία πρόρρηση για το τι θα επακολουθούσε. Συνέβησαν προ του θανάτου του τρία θαυμαστά γεγονότα:

1) Οι ανθισμένοι κρίνοι της Παναγίας, μία βδομάδα πριν μαρτυρήσει, πέσανε όλοι ξαφνικά και από τότε δεν έχουν ξανανθίσει.

2) Η Εικόνα της Παναγίας δάκρυσε και το δάκρυ υ­πάρχει ακόμα πάνω στην Εικόνα, και

3) επί τρεις συνεχείς Κυριακές προ του μαρτυρίου του, κατά την διάρκεια της θείας Λειτουργίας, έλαμπε το πρόσωπό του και σκορπούσε αχτίνες και το παιδί, που του έδινε το ζέον και είδε το παράδοξο αυτό φαινόμενο, επιτιμήθηκε αυστηρά για να μην φανερώσει τίποτα.

Η αστυνομία ερεύνησε για τους φονείς του Αγίου και βρήκαν τρία άτομα ένα ανδρόγυνο και τον γιο του άνδρα από άλλη γυναίκα. Ήταν ιερείς του σατανά και πήραν δηλητήριο κόμπρας, όταν τους συνέλαβαν και οι δύο πέθαναν, και ο τρίτος έχασε τα λογικά του και δεν συνεννοείται. Επειδή το Λείψανο του Αγίου ήταν παρα­μορφωμένο και το πρόσωπό του δεν μπορούσαν να το αντικρίσουν, αφού του φορέσανε την καλή του χρυσοκέ­ντητη στολή, σφραγίσανε το φέρετρο στην νεκρώσιμη ακολουθία.

Όταν έμαθε ο Γέροντας Δωρόθεος για τον μαρτυρι­κό θάνατο του πατρός Ιωάννη έγραψε στην πρεσβυτέρα να του στείλει στην Άνδρο τ’ άμφια του Αγίου που εί­χαν συλλειτουργήσει στο Μοναστήρι στην γιορτή του Αγίου Δωροθέου το 1981. Πέρασε καιρός και απάντηση δεν έλαβε. Στις 4 Ιουλίου το 1986 είχαν λειτουργήσει ε­κεί στο Μοναστήρι και ήταν και αρκετοί από την Αθή­να. Περίμεναν το μεσημέρι με το πρωινό καράβι ένα πούλμαν με προσκυνητές για την αγρυπνία το βράδυ για την εορτή του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου. Μόλις λοιπόν τελείωσε η λειτουργία άρχισαν μόνες τους να χτυπούνε οι καμπάνες πανηγυρικά, όλους τους κατέλαβε φόβος και δέος. Σταμάτησαν για λίγο οι καμπάνες και άρχισαν πάλι να χτυπούνε τόσο αρμονικά που όλοι εξέστησαν, έκαναν παράκληση στον Άγιο Νικόλαο και πε­ρίμεναν να φανερωθεί κάτι θαυμαστό. Ήρθαν και οι προσκυνητές με το πούλμαν και τους είπαν για το θαυ­μαστό αυτό γεγονός. Το απόγευμα πήρε τηλέφωνο τον Γέροντα Δωρόθεο η κόρη του πατρός Ιωάννη η Μαρία, που είχε έρθει ειδικά στην Άνδρο, για να φέρει τ’ άμφια του πατέρα της. Τα έφερε στο Μοναστήρι και τα υποδέ­χτηκαν με χαρά όλοι οι προσκυνητές, τέλεσαν και αγρυ­πνία το βράδυ και τα έφεραν σε προσκύνηση. Οι καμπά­νες χτυπούσαν στο Μοναστήρι το πρωί ακριβώς την ώ­ρα που έμπαινε στο λιμάνι το καράβι με τ’ άμφια του Νεομάρτυρος.

Οι εμφανίσεις του ιερομάρτυρος Ιωάννου μετά τον θάνατό του είναι πάρα πολλές. Παραμονές του Αγίου Νικολάου το 1986 και ο Γέροντας Δωρόθεος ετοίμαζε το Μοναστήρι μαζί με μερικές γυναίκες που τον βοηθού­σαν από το χωριό εκεί. Κάποια στιγμή είδαν τον μακα­ριστό Ιωάννη να περπατά στην αυλή και να έρχεται προς το μέρος τους από την ανοιχτή πόρτα στην τράπε­ζα. Έβαλαν όλοι τις φωνές γιατί όλοι τον ήξεραν στο χωριό και τον έλεγαν: παπά – Γιάννη. Και τότε χάθηκε από μπροστά τους. Ώσπου να συνέλθουν από το ξάφνια­σμα ήρθε ο ταχυδρόμος μ’ ένα δέμα από την Ελβετία ό­που μέσα ήταν μία Εικόνα του Αγίου σκαλιστή σε ξύλο από Ορθόδοξους Ρώσους που τον τιμούν ως Άγιο. Ο πατήρ Ιωάννης ζήτησε να μοιραστεί παντού η Εικόνα Του και να γίνει γνωστό το μαρτύριό του, η Ορθόδοξη ομολογία του.

Τον Φεβρουάριο του 1987 ο Γέροντας Δωρόθεος πή­γε στην Ελβετία για εγχείρηση. Ενώ μιλούσε με τους πιστούς εκεί για τον Άγιο και το μαρτύριό του τον εί­δαν να τους ευλογεί και να χάνεται. Όταν είχαν λειτουρ­γήσει μαζί με τον Γέροντα Δωρόθεο και όταν εξομολο­γήθηκε ο πατήρ Ιωάννης δώρισε το πετραχήλι του εκεί στο Μοναστήρι. Όταν πήγε στην Ελβετία ο Γέροντας Δωρόθεος ένα τμήμα από το πετραχήλι του Αγίου εσκόρπιζε άρρητη ευωδία στους παρευρισκομένους εκεί.

Στην Άνδρο σήμερα ζει ο αδελφός του Αγίου με την οικογένειά του και η γερόντισσα μητέρα του, που δεν ξέρει τίποτα για τον παπά και τον θάνατό του. Στην Αμερική και στην Ρωσική Εκκλησία της διασποράς τι­μάται ως Άγιος και έχουν εκδώσει και ασματική ακολουθία στον Άγιο. Τα γεγονότα και τις λεπτομέρειες του μαρτυρίου του τ’ ανέφερε όλα στον Γέροντα Δωρό­θεο η κόρη του Μαρία. Η μνήμη του τιμάται στις 19 Μαΐου και είναι παραμονή της εορτής του Αγίου Νικο­λάου της ανακομιδής των Ιερών Λειψάνων Του. Θα συνεορτάζεται μαζί με τον Άγιο Νικόλαο γιατί από παιδί αγαπούσε πολύ τον Άγιο Νικόλαο. Την Ευλογία Του να έχουμε όλοι μας. Αμήν.

  Ο θυμός, περισσότερο από τα άλλα πάθη, ταράζει και συγχύζει την ψυχή· κάποτε όμως και την ωφελεί πολύ. Γιατί όταν τον μεταχειριζόμαστε χωρίς ταραχή κατά των ασεβών ή ασελγών για να σωθούν ή να ντραπούν, τότε προσθέτομε πραότητα στην ψυχή μας, γιατί συμβαδίζομε με το σκοπό της δικαιοσύνης και της αγαθότητας του Θεού. Αλλά και το γυναικώδες φέρσιμο της ψυχής πολλές φορές το μετατρέπομε σε αρρενωπό, όταν οργιστούμε πολύ κατά της αμαρτίας. Και δεν πρέπει να αμφιβάλλομε ότι, όταν βρισκόμαστε σε πολλή αθυμία, αν αγανακτήσομε πνευματικά κατά του δαίμονα της φθοράς, υψωνόμαστε πάνω από την καύχηση του θανάτου. Για να μας διδάξει αυτό ο Κύριος, δύο φορές αγανάκτησε κατά του θανάτου και τάραξε τον εαυτό Του, αν και χωρίς ταραχή μπορούσε να κάνει ό,τι ήθελε, και έτσι ανάστησε τον Λάζαρο (Ιω. 11, 33-38). Ώστε, νομίζω ότι ο φρόνιμος θυμός δόθηκε ως όπλο δικαιοσύνης στην ανθρώπινη φύση από τον δημιουργό Θεό. Αν η Εύα χρησιμοποιούσε αυτό το όπλο κατά του φιδιού, δεν θα νικιόταν από την εμπαθή εκείνη ηδονή. Γι’ αυτό, νομίζω ότι εκείνος που μεταχειρίζεται από ζήλο προς την ευσέβεια με σύνεση τον θυμό, θα βρεθεί οπωσδήποτε καλύτερος στη ζυγαριά των ανταποδόσεων από εκείνον που λόγω δυσκινησίας του νου δε θυμώνει ποτέ. Αυτός ο δεύτερος φαίνεται ότι έχει αγύμναστο τον ηνίοχο των ανθρωπίνων φρενών, ενώ ο πρώτος τρέχει πάντοτε στον αγώνα καθισμένος στα άλογα της αρετής και περνά ανάμεσα από τις δαιμονικές παρατάξεις, γυμνάζοντας το τέθριππο άρμα της εγκράτειας με φόβο Θεού.

  Αυτό το άρμα η Γραφή το ονομάζει «άρμα Ισραήλ»(Δ΄ Βασ. 2, 11) στην ανάληψη του θείου Ηλιού, επειδή στους Ιουδαίους πρώτους φαίνεται ότι μίλησε με διάφορους τρόπους ο Θεός για τις τέσσερις αρετές (φρόνηση, σωφροσύνη, δικαιοσύνη και ανδρεία). Γι’ αυτό και πάνω σε άρμα πυρός αναλήφθηκε ο μέγας αυτός μαθητής της σοφίας· καθώς νομίζω, χρησιμοποίησε φρόνιμα ως άλογα του άρματος τις αρετές του, καθώς τον άρπαξε το Πνεύμα στο φύσημα της πύρινης αύρας.

Το είδαμε: religious.gr

Γιατί όπως έλεγε κι ο άγιος Παϊσιος:  «Ἄν δὲν ἀντιδράσουμε, θὰ σηκωθοῦν οἱ πρόγονοί μας ἀπὸ τοὺς τάφους».

Εισαγωγή

       Μπορούν οι λαΐκοί, τα μέλη της Εκκλησίας που δεν έχουν την Ιερωσύνη, να ασχολούνται με θέματα Πίστεως; Δύνανται οι λαΐκοί, παρ’ όλο που δεν έχουν κανένα αξίωμα μυστηριακής διακονίας στην Εκκλησία, να ελέγξουν Επισκόπους, όταν εκείνοι παρεκτρέπονται από την αλήθεια; Είναι δικαιολογημένοι όσοι πίσω από τους Ιερείς και τους Πνευματικούς τους Πατέρες τηρούν στάση αδιαφορίας, όταν παραχαράσσονται το κήρυγμα και η Πίστη της Εκκλησίας, επειδή παρομοίως και οι Προεστώτες και Πνευματικοί τους Πατέρες, «αφού έπαθαν κάτι ανθρώπινο» δεν μαρτυρούν και δεν ομολογούν την αλήθεια της Ορθοδοξίας;

1) Η Θεολογία μάς είναι απαραίτητη για να προχωρήσουμε στην ορθοπραξία

       Ό,τι είναι απαραίτητο για τη σωτηρία μας, έχει παραδοθεί στην Εκκλησία από τους θεωμένους διδασκάλους Της, δηλαδή τους αγίους Προφήτες, Πατριάρχες, Αποστόλους και Πατέρες και ευρίσκεται στην Αγία Γραφή, στις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων περί των δογμάτων («Όροι») και περί του βίου («ιεροί Κανόνες»), και στα έργα των Αγίων Πατέρων, ώστε να είναι εύληπτο και κατανοητό από τον απλό πιστό, με σκοπό από την Ορθοδοξία να περάσει στην ορθοπραξία, αποφεύγοντας το σκόπελο των αιρέσεων. Οι αιρέσεις μέσω της αλλοιωμένης πίστεως (αιρετικής πλάνης) καταστρέφουν την ορθοπραξία και απομακρύνουν «οντολογικώς» από το Σώμα του Χριστού, διότι αποκόπτονται από την ενότητα της Εκκλησίας περί τον Επίσκοπο και τη Θεία Ευχαριστία.
Σύμφωνα με μία από τις «αρχές» της ορθής θεολογίας, η ορθόδοξη θεολογία δεν είναι φιλοσοφικό σύστημα, είναι προσπάθεια για τη σωτηρία και τη θέωση. Στις θεολογικές διαμάχες αυτό που ενδιαφέρει τους Πατέρες δεν είναι η νίκη επί του αντιπάλου, αλλά το να μη θιγεί η δυνατότητα της θεώσεως και της σωτηρίας¹.
Τα δογματικά και θεολογικά έργα των Αγίων Πατέρων σε μεγάλο βαθμό απευθύνονται σε λαϊκούς, στους απλούς πιστούς, με σκοπό να τους μυήσουν βαθύτερα στην πίστη και πράξη της Εκκλησίας και να τους προφυλάξουν από τις αιρέσεις. Αυτό δεν το υπενθυμίζει σχεδόν κανείς σήμερα, διότι το θεολογικό – δογματικό κήρυγμα έχει εν πολλοίς εκλείψει.

 (Για τις συνέπειες της αιρέσεως στη πνευματική ζωή των ανθρώπων θα γράψουμε ξεχωριστά σε άλλη ενότητα).

2)Το «ασφαλώς θεολογείν» δεν είναι μεν για όλους, αλλά το «φιλοσόφως θεολογείν» και το «ομολογείν» την αποδεδειγμένη Θεολογία της Εκκλησίας, είναι για όλους τους ευλαβείς.

α. Η Θεολογία

       Είναι αλήθεια, ότι οι Άγιοι Πατέρες θεωρούν τη Θεολογία ως κάτι πολύ βαθύ και συνάμα υψηλό και τονίζουν ότι η ενασχολήση με αυτήν αρμόζει μόνον σε όσους έχουν προοδεύσει στην κατά Θεόν ζωή,  και ευρίσκονται σε κατάσταση τουλάχιστον «καθάρσεως» από τα πάθη, αν όχι στα ανώτερα στάδια του «φωτισμού» και της «θεώσεως», καθώς λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: «Δεν είναι για τον καθένα, αγαπητοί, το να φιλοσοφή περί Θεού, δεν είναι για τον καθένα· δεν είναι το πράγμα αυτό τόσο φθηνό και όσων πορεύονται στα χαμηλά» αλλά είναι για όσους «έχουν εξετασθή και περάσει στη θεωρία [δηλ. στη θέα του Θεού] και είναι κεκαθαρμένοι στην ψυχή και το σώμα ή τουλάχιστον καθαίρονται» ².
Η ενασχόληση κατ’ εξοχήν των Επισκόπων και λοιπών Κληρικών με τη Θεολογία, νοείται υπό την έννοια, ότι οι Κληρικοί πληρούν περισσότερο τις προϋποθέσεις για να φθάσουν στο στάδιο του φωτισμού και της θεώσεως, επειδή είναι επίλεκτοι, χάρις στην καθαρή τους ζωή. Οι Ιεροί Κανόνες καθορίζουν την ευθύνη πρωτίστως των Αρχιερέων για την ενασχόληση με τα δόγματα.
Όμως αυτό δεν σημαίνει, ότι οι Κληρικοί αποτελούν χωριστό σώμα εκτός του Σώματος του Χριστού, της Εκκλησίας, στην Οποία ενώνονται οργανικώς με όλους τους πιστούς. Δια τούτο και έχει επισημανθεί, ότι  «οι συνήθως λοιπόν φερόμενοι όροι “επίσημος Εκκλησία”, “διοικούσα Εκκλησία”, “διδάσκουσα Εκκλησία”, χρησιμοποιούνται κατά συνθήκη και καταχρηστικώς, ενώ από δογματική άποψη με βάση την ακρίβεια παρουσιάζονται ως αδόκιμοι»³.
Ενώ, λοιπόν, η κατ’ εξοχήν Θεολογία ανήκει σε όσους ενώθηκαν με τον Θεό δια της θεώσεως και της ελλάμψεως του ακτίστου φωτός, ωστόσο, σύμφωνα με την διδασκαλία των  Αγίων Πατέρων «ημπορούμε και οι άλλοι να θεολογούμε, αλλά σε άλλα, κατώτερα στάδια, κυρίως όμως με το να ακολουθούμε τους αληθείς θεολόγους»⁴. Ασφαλής οδός είναι η εμπιστοσύνη σε όσα μας απεκάλυψε το Άγιον Πνεύμα δια των Αγίων. Γράφει δια τούτο ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ότι μπορούν να θεολογούν και αυτοί που δεν είναι άγιοι, και μάλιστα μπορούν να θεολογούν με βεβαιότητα, «όχι ακολουθώντας στοχασμούς, αλλά θεόλεκτα λόγια [δηλ. τα λόγια που ελέχθησαν από το Θεό]⁵ ».
Λοιπόν, βάσει της διδασκαλίας του Αγίου Παλαμά και των προγενεστέρων Αγίων, των οποίων τη διδασκαλία αυτός συνοψίζει, υπάρχουν τρία είδη θεολογίας:
(α) η ασφαλής και μυστική θεολογία όσων έφθασαν σε θεοπτία (θέα  Θεού) οι οποίοι ομιλούν από προσωπική εμπειρία και κοινωνία με τον Θεόν,
         (β) η φιλόσοφος θεολογία, όσων δεν έχουν μεν προσωπική εμπειρία θεοπτίας, αλλά με ταπείνωση δέχονται τις εμπειρίες και θεοπτίες των θεοπτών και θεολογούν σύμφωνα με αυτές και
(γ) η καινή (καινούργια-καινοτόμος) θεολογία των θρασέων θεολόγων, όσων θεολογούν διαλεκτικώς με βάση τις δικές τους φιλοσοφικές αρχές και απορρίπτουν τις εμπειρίες των Αγίων⁶.

        Η μέση οδός, της φιλοσόφου θεολογίας, βάσει των δογμάτων της Εκκλησίας μας, βασίζεται στον «αποδεικτικό συλλογισμό». Επειδή δια των Αγίων Πατέρων (Προφητών, Αποστόλων, Ομολογητών, Ιεραρχών κ.λπ.) έχουμε διδαχθή από το Άγιον Πνεύμα τις δογματικές αλήθειες, δια τούτο είμαστε βέβαιοι με αποδείξεις για το τί πιστεύει η Εκκλησία και δεν περιπίπτουμε σε «διαλεκτικό συλλογισμό» η  αγνωστικισμό (ότι δηλ. μπορούμε δήθεν να συλλογιζόμαστε διαλεκτικά για τα θεία πράγματα, ή ότι δεν μπορούμε να προσκομίσουμε βέβαιες θέσεις και αποδείξεις γι’ αυτά). Τούτο ήταν και ένα βασικό σημείο της αντιπαραθέσεως του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά προς τον φιλοσοφούντα ψευδο-μοναχό, ανθρωπιστή και αγνωστικιστή Βαρλαάμ τον Καλαβρό.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς υπεστήριξε ότι δεν είναι δυνατόν να εφαρμόσουμε στη θεολογία τον διαλεκτικό συλλογισμό, ο οποίος πραγματεύεται σχετικώς με το «νομιζόμενο και πιθανό και που εκ φύσεως άλλοτε είναι αλλιώς και άλλοτε αλλιώς, και άλλοτε υπάρχει, αλλά άλλοτε δεν υπάρχει, και κάποτε είναι αληθές, και κάποτε δεν είναι». Αυτό έπρατταν οι Έλληνες φιλόσοφοι στους οποίους η θεολογία κατήντησε πιθανολογία. Αντιθέτως, ο αποδεικτικός συλλογισμός, ο οποίος πραγματεύεται  «για το αναγκαίο, και εκείνο που πάντοτε υπάρχει και πάντα είναι αληθινό και πάντοτε είναι το ίδιο», είναι απαραίτητος στα θεολογικά προβλήματα, αλλά και αποτελεσματικός, διότι υπάρχουν πλευρές του θεολογικού προβλήματος που επιδέχονται απόδειξη. Η απόδειξη στηρίζεται αφ’ ενός στις αποκαλυμμένες από τον Θεό «αυτόπιστες αρχές», αφ’ ετέρου στις «κοινές έννοιες» και τα «αξιώματα»⁷.
Συνεπώς, ως Ορθόδοξοι μπορούμε πάντοτε να προσάγουμε «αποδείξεις» για την καθολική αλήθεια περί Θεού, ανθρώπου και κόσμου, αν όχι βάσει της (ίσως ανύπαρκτης) προσωπικής μας μεθέξεως στον Θεόν, αλλά βάσει (α) της θεολογικής διδασκαλίας των Αγίων μας, οι οποίοι ήλθαν σε ένωση με τον Θεόν και (β) της κοινής λογικής, η οποία εφαρμόζει τις διδασκαλίες αυτές στα νέα προβλήματα που ανακύπτουν.

β. Η ομολογία

       Όπως θα δούμε και παρακάτω σε ιστορικά συμβάντα, όταν κινδυνεύει η Πίστη, τότε η υπεράσπιση της Ορθοδοξίας, η «ομολογία» της αληθείας από τους ορθοδόξους πιστούς, δεν είναι θέμα φιλοσοφήσεως ή συζητήσεως, κατά τον «διαλεκτικό συλλογισμό» που προαναφέραμε, αλλά είναι θέμα εμμονής στη θεολογία που έχει απ’ αρχής παραδοθεί από την Εκκλησία στους πιστούς, ως θεολογία αλάθητη. Στην εμμονή αυτή, την ομολογία, δεν υπάρχουν διαβαθμίσεις προϊσταμένων και υφισταμένων, κληρικών και λαϊκών.
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης είναι κατηγορηματικός:  «Είναι εντολή Κυρίου να μη σιωπά κάποιος σε περίσταση που κινδυνεύει η Πίστη. Διότι λέγει “Λάλει και μη σιωπήσης” [Πράξ. 18, 9]. Και “Εάν υποχωρήση δεν ευδοκεί η ψυχή μου σ’ αυτόν” [Εβρ. 10,38]. Kαί “Αν αυτοί σιωπήσουν, οι λίθοι θα κράξουν” [Λουκ. 19, 40]. Ώστε όταν πρόκειται περί πίστεως, δεν είναι δυνατόν να πη κανείς “Εγώ ποιός είμαι; ” ⁸.

        Και αλλού γράφει: «Kατά τον καιρό τούτο που διώκεται ο Χριστός μέσω της Εικόνος του, οφείλει κάποιος να αγωνίζεται, όχι μόνον αν είναι υπέρτερος στο αξίωμα και τη γνώση, ομιλώντας και διδάσκοντας τον λόγον της Ορθοδοξίας, αλλά κι αν ακόμη ευρίσκεται σε θέση μαθητού, έχει χρέος να φανερώνει με θάρρος την αλήθεια και να ομιλή με ελευθερία. Δεν είναι λόγος εμού του αμαρτωλού, αλλά του θείου  Χρυσοστόμου μαζί με άλλους Πατέρας»⁹.

        Ας ιδούμε, λοιπόν μόνον μερικά από τα πολλά ιστορικά συμβάντα για την προάσπιση της Ορθοδοξίας από λαϊκούς.  

3) Ιστορικές μαρτυρίες για την ενασχόληση του λαού της Εκκλησίας με τα θέματα Πίστεως

α. Ο Ευσέβιος, που μεταγενεστέρως έγινεν Επίσκοπος του Δορυλαίου

        Ένας εκ των πρώτων που αντέδρασαν κατά του αιρετικού Πατριάρχου Νεστορίου, ο λαΐκός άνθρωπος Ευσέβιος, μετέπειτα επίσκοπος Δορυλαίου, δικαιώθηκε τελικώς από την Εκκλησία κατά την καταδίκην του Νεστορίου. Ο Ευσέβιος (όντας λαϊκός) είχεν αντιδράσει αμέσως (το 429), αντικρούοντας τον αιρετικό Πατριάρχη εντός της Εκκλησίας. Σύμφωνα με τον Άγιο Κύριλλο,«Επειδή αυτός [ο Νεστόριος] στη μέση της Εκκλησίας παρουσίαζε καινούργιες και βέβηλες διδασκαλίες, κάποιος άνδρας από τους πολύ επιεικείς, και όντας ακόμη μεταξύ των λαϊκών, αλλά έχοντας συγκεντρώσει μέσα του θαυμαστή παιδεία, κινημένος από θερμό και φιλόθεο ζήλο, φωνάζοντας εντόνως είπεν, ότι ο Ίδιος ο προαιώνιος Λόγος υπέμεινε και δεύτερη γέννηση, δηλαδή, κατά την ανθρώπινη φύση, και από γυναίκα· και ενώ στα πλήθη γινόταν θόρυβος γι΄ αυτά και οι μεν περισσότεροι και συνετοί τον ετιμούσαν με μεγάλους επαίνους, ως ευσεβή και συνετώτατο και γνώστην της ορθότητος των δογμάτων, ενώ οι άλλοι ήταν λυσσασμένοι εναντίον του, αυτός [ο Νεστόριος] διακόπτει και αμέσως αποδέχεται εκείνους τους οποίους και κατέστρεψε με τη διδασκαλία του, στρέφει δε την γλώσσα του εναντίον εκείνου [του Ευσεβίου], που  δεν ανέχθηκε τα λόγια του, αλλά και εναντίον των Αγίων Πατέρων, οι οποίοι μας θεσμοθέτησαν τον ευσεβή Όρο της Πίστεως, την οποίαν έχομεν ως άγκυρα της ψυχής ασφαλή και βεβαία, καθώς έχει γραφή [ Εβρ. 6, 19]»¹⁰.

        Αμέσως μετά ο Ευσέβιος τοιχοκόλλησε στο Ναό της Αγίας Σοφίας και διέδωσε δημόσιο γραπτό λίβελλο – έλεγχο της αιρέσεως του Πατριάρχη με την παρακίνηση: «Ορκίζω στην Αγίαν Τριάδα αυτόν που λαμβάνει αυτό το χαρτί, να το παρουσιάση σε επισκόπους, πρεσβυτέρους, διακόνους, αναγνώστες, λαϊκούς που κατοικούν την Κωνσταντινούπολι, κι ακόμη να τούς δώση και αντίγραφο, προς έλεγχο του αιρετικού Νεστορίου, ότι είναι ομόφρων του Παύλου του Σαμοσατέως που αναθεματίσθηκε πριν από εκατόν εξήκοντα έτη από τους ορθοδόξους Πατέρες Επισκόπους. Και αυτά που λέχθηκαν και από τις δύο πλευρές έχουν ως εξής…»¹¹.
Αργότερα, ο ίδιος αυτός Ευσέβιος, ως Επίσκοπος πλέον του Δορυλαίου, πρωτοστάτησε μαζί με τον Άγιον Φλαβιανόν Πατριάρχην ΚΠόλεως και στην αντιμετώπιση του αιρεσιάρχη Ευτυχούς, ο οποίος πρώτος εισήγαγε τον μονοφυσιτισμό, και μαζί με τον Άγιον Φλαβιανόν υπέστη διωγμούς μετά τη μονοφυσιτική και ληστρική σύνοδο της Εφέσου (449 μ.Χ.). Γράφει σχετικώς ο Θεοφάνης ο Ομολογητής και Χρονογράφος: «ο προαναφερθείς Ευσέβιος ο σχολαστικός, που πρώτος αντιμετώπισε τον Νεστόριο, αφού προήχθη στην Επισκοπή του Δορυλαίου, συζητώντας με τον Ευτυχή τον Αρχιμανδρίτη σχετικώς με την πίστη, τον ευρήκε να μη φρονή ορθώς. Και αφού τον παρεκάλεσε πολύ και τον παρήνεσε, δεν μπόρεσε να τον ωφελήση. Τότε ο Ευσέβιος ανέφερε τα σχετικά με αυτόν στον Επίσκοπο Φλαβιανό» ¹² κ.λπ.

       Από επιστολή του Πάπα Ρώμης Κελεστίνου προς τον Νεστόριο πληροφορούμαστε, ότι πολλοί Κωνσταντινουπολίτες, οι οποίοι -όπως είπαμε-αντέδρασαν στην αίρεση του Πατριάρχη τους Νεστορίου, υπέστησαν διωγμούς και ακοινωνησία από τον αιρετικό Πατριάρχη. Γράφει ο Πάπας προς τον αιρεσιάρχη Πατριάρχη Νεστόριο: «Ακούω, ότι οι κληρικοί εκείνοι που φρονούν όπως η Καθολική [Ορθόδοξος] Εκκλησία, με τους οποίους εμείς κοινωνούμε, υπομένουν βία μεγίστη, τόσον ώστε να λέγεται ότι έχουν αποκλεισθή και έξω από την Πόλη. Χαίρομεν, διότι εκέρδισαν το έπαθλο της ομολογίας, αλλά λυπούμεθα που ο διώκτης είναι Επίσκοπος. Ο μακάριος απόστολος Παύλος από διώκτης μετηλλάγη σε κήρυκα· τώρα είναι μέγιστο ασέβημα από κήρυκα να μεταλλαγή κανείς σε διώκτη»¹³.

        Μετά από τοπική Σύνοδο της Αλεξανδρείας όπου καταδικάστηκε η καινοφανής διδασκαλία του Νεστορίου ως αίρεση (430 μ.Χ.), ο Άγιος Κύριλλος έγραψε γράμμα στους απλούς πιστούς της ΚΠόλεως, ενθαρρύνοντάς τους να απόσχουν από την κοινωνία με τον Νεστόριο, αν αυτός δεν μετανοήσει· εκείνους που αυτός (ο Νεστόριος) είχε αποκόψει από την κοινωνία μαζί του, ο Άγιος Κύριλλος τους θεωρούσε ως κανονικώς ευρισκομένους σε κοινωνία με την Εκκλησία. Γράφει ο Άγιος σε επιστολή του στους Κωνσταντινουπολίτες «διατηρήστε τους εαυτούς σας ασπίλους και αμώμους, μήτε κοινωνώντας με τον προαναφερόμενο, μήτε προσέχοντάς τον ως διδάσκαλον, αν παραμείνη λύκος αντί ποιμένος και προτιμήση και μετά από αυτήν μας την υπόμνησι να φρονή τα διεστραμμένα. Εμείς δε κοινωνούμε με τους κληρικούς ή λαϊκούς οι οποίοι χάριν της ορθής Πίστεως χωρίσθηκαν ή καθαιρέθηκαν από αυτόν, και δεν επικυρώνουμε την άδικη ψήφο εκείνου, αλλά μάλλον επαινούμε τους πάσχοντας, λέγοντας προς αυτούς εκείνο “εάν ονειδίζεσθε εν Κυρίω, είσθε μακάριοι, διότι το Πνεύμα της δυνάμεως και του Θεού έχει αναπαυθή πάνω σας” [Α΄ Πέτρου 4, 14]»¹⁴.

γ. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός

        Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ων ακόμη αξιωματούχος στο Χαλιφάτο της Δαμασκού, και ενώ είχε εκσπάσει η εικονομαχία στην ΚΠολη, έγραψε περί το 730 μ.Χ. λόγους κατά της Εικονομαχίας, οι οποίοι έκαναν πολλή ζημία στην αίρεση. Καθώς λέγει ο Βίος του, αφού ο άγιος Ιωάννης επλήσθη με ζήλο, ως ο Προφήτης Ηλίας, «στους Ορθοδόξους εκείνους που τον εγνώριζαν αποστέλλει λόγους σε μορφή επιστολών υπέρ της προσκυνήσεως των σεβασμίων Εικόνων, αποδεικνύοντας στο έπακρο, με πολλή σοφία, ότι είναι απαραίτητη η προσκύνηση των θείων εκτυπωμάτων [Εικόνων]. Και παρήγγειλε σε εκείνους να λέγουν τα παρόμοια και προς άλλους και να δείχνουν τις επιστολές του. Και με όλους τους τρόπους έσπευδε ο νέος αθλητής της αληθείας, σαν μέσω κάποιου κύκλου, να κυκλοφορούν οι επιστολές του από χέρι σε χέρι στους πιστούς, και να δυναμώνη η Ορθοδοξία».  Έτσι εξυφάνθηκε από τον αιρετικό Αυτοκράτορα της ΚΠόλεως Λέοντα Γ’ συκοφαντία κατά του Αγίου Ιωάνου με αποτέλεσμα ο Ιωάννης να τιμωρηθή αδίκως από τον Χαλίφη, ως επίδοξος στασιαστής και επίβουλος της αραβικής κυριαρχίας και να του αποκοπή η δεξιά χείρα. Μετά τη θαυματουργό θεραπεία του από την ιερά Εικόνα της Παναγίας ο Άγιος εγκατέλειψε τη θέση του και εμόνασε στη Μονή του Αγίου Σάββα στα Ιεροσόλυμα¹⁵.

δ. Οι Δέκα Μάρτυρες της Χαλκής Πύλης εναντίον της Εικονομαχίας, εορταζόμενοι στις 9  Αυγούστου.

      Το Συναξάριον της 9^ης Αυγούστου, μνημονεύει την εορτή των Αγίων Δέκα Μαρτύρων, οι οποίοι υπέστησαν Μαρτύριον χάριν της Εικόνος του Σωτήρος Χριστού της τοποθετημένης στην Χαλκή Πύλη της Κωνσταντινουπόλεως. Οι εννέα πρώτοι από τους δέκα αυτούς Αγίους, Ιουλιανόν, Μαρκιανόν, Ιωάννην, Ιάκωβον, Αλέξιον, Δημήτριον, Φώτιον, Πέτρον, Λεόντιον και Μαρίαν την Πατρικίαν, έλαβαν μέρος στην αντίστασι που το πλήθος εκδήλωσε εναντίον του Στρατού, όταν ένας αξιωματικός (σπαθάριος) προσπάθησε να κατεβάσει την ιερά Εικόνα του Χριστού από την Χαλκή Πύλη, επί Λέοντος Γ΄ του Ισαύρου το έτος 730 μ.Χ. μετά την υπογραφή εικονομαχικού διατάγματος¹⁶. Μετά από οκτώ μήνες φυλάκιση και φρικτές βασάνους οι Άγιοι εκτελέστηκαν χάριν της Ορθοδοξίας μαζί με την αγία Μαρία την Πατρικία¹⁷.

4) Οι ιεροί Κανόνες  επιτρέπουν και ενθαρρύνουν  την αντίδραση των λαϊκών σε αιρετικούς (ψευδο)-ποιμένες

       Το πλέον εύλαλο κείμενο για το δικαίωμα προασπίσεως της Πίστεως από τους πιστούς, ακόμη και εναντίον των Επισκόπων, όταν οι Επίσκοποι μέσω της αιρέσεως αποκαλύπτονται ως «ψευδ-επίσκοποι» και «ψευδο-ποιμένες», αποτελεί ο περιώνυμος 15^ος ιερός Κανόνας της Πρωτοδευτέρας Συνόδου (Α΄ Φωτιανής) του έτους 861 μ.Χ. η οποία Σύνοδος θεωρείται ισόκυρος με τις Οικουμενικές Συνόδους. Ο ιερός αυτός Κανών, αφού επισημάνει πώς πρέπει οι Χριστιανοί να αντιδρούν σε ενδεχόμενες παρεκτροπές του Επισκόπου της περιοχής τους, τελειώνει με την εξής διευκρίνηση: «Όποιοι λόγω κάποιας αιρέσεως κατηγορημένης από τις Άγιες Συνόδους ή τους Πατέρες χωρίζουν τους εαυτούς τους από τον Πρόεδρο (της Εκκλησίας, τον Επίσκοπο), δηλαδή όταν εκείνος κηρύττη δημοσίως την αίρεσι και τη διδάσκει στην Εκκλησία «με γυμνήν την κεφαλήν», αυτοί όχι μόνον δεν υπόκεινται σε κανονικά επιτίμια προ συνοδικής διαγνώμης, επειδή αποτειχίζουν τον εαυτό τους από την κοινωνία προς τον καλούμενον Επίσκοπο, αλλά θα αξιωθούν και της αρμοζούσης τιμής από τους Ορθοδόξους. Διότι κατηγόρησαν όχι Επισκόπους, αλλά ψευδ-επισκόπους και ψευδο-διδασκάλους, και δεν κατακομμάτιασαν την ένωσι της Εκκλησίας με σχίσμα, αλλά εμερίμνησαν να ελευθερώσουν την Εκκλησίαν από σχίσματα και διαμερισμούς» ¹⁸.

Υπάρχουν και άλλοι σχετικοί Κανόνες και ερμηνείες κανονολόγων (θα τους δούμε σε ειδική ενότητα).

5) Η επιβεβαίωση της Πίστεως του Επισκόπου από τους λαϊκούς

       Πολύ ορθώς επισημαίνει ο πολύς θεολόγος Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ, ότι ναί μεν ο Επίσκοπος δεν διδάσκει την Πίστη βάσει εξουσιοδοτήσεως και υποδείξεων του ποιμνίου του, δηλ. του πιστού λαού, αλλά ούτε πάλι μπορεί να λέγει ο,τιδήποτε θέλει, διότι «μέσα στην Εκκλησία, «προσωπικές γνώμες» δεν πρέπει ούτε και μπορεί να υπάρχουν»¹⁹. Λοιπόν ο Επίσκοπος καλείται και περιορίζεται στο να εκφράσει την δια των αιώνων καθολική εμπειρία της Εκκλησίας. Αν δεν έχη «συσσωματωθεί» εν Αγίω Πνεύματι σ’ αυτήν την εμπειρία, πράγμα που φαίνεται και στη διδασκαλία του, Ιδού, θα υποστή πρεπόντως και δικαίως την αντίδραση του Ποιμνίου. Πώς έχουν ακριβώς τα λόγια του π. Γ. Φλωρόφσκυ: «… ο επίσκοπος πρέπει ν΄ αγκαλιάση μέσα του όλη του την Εκκλησία· πρέπει να εκδηλώση, να φανερώση την εμπειρία και την πίστι της. Δεν πρέπει να ομιλή αφ’ εαυτού αλλά εν ονόματι της Εκκλησίας, «ex consensu ecclesiae». […] Την πλήρη ικανότητα να διδάσκη δεν την έχει λάβει ο επίσκοπος από το ποίμνιό του, αλλά από το Χριστό, μέσω της Αποστολικής διαδοχής. Αλλ’ η πλήρης αυτή ικανότης, που έχει δοθή σ’ αυτόν, είναι ικανότης του να φέρη τη μαρτυρία της καθολικής εμπειρίας της Εκκλησίας. Περιορίζεται από την εμπειρία αυτήν. Επομένως, σε ερωτήματα περί πίστεως, ο λαός πρέπει να κρίνη ανάλογα με τη διδασκαλία του. Το καθήκον της υπακοής παύει να ισχύη, όταν ο επίσκοπος ξεφεύγη από το καθολικό πρότυπο, οπότε ο λαός έχει το δικαίωμα να τον κατηγορήση ακόμη και να τον καθαιρέση»²⁰.
Για το λόγο τούτο η απάντηση των Πατριαρχών της Ανατολής στον Πάπα Πίο τον 9ο, το 1848, διεκήρυξε τη σημασία του ρόλου των λαϊκών στην διατήρηση της Πίστεως της Εκκλησίας : «σε μας, ούτε Πατριάρχες, ούτε Σύνοδοι μπόρεσαν ποτέ να εισαγάγουν νέα [δόγματα και έθη], διότι ο υπερασπιστής της θρησκείας είναι το ίδιο το σώμα της Εκκλησίας, δηλαδή ο ίδιος ο λαός, ο οποίος θέλει το θρήσκευμά του αιωνίως αμετάβλητο και ομοειδές με αυτό των πατέρων του»²¹.
Ερμηνεύοντας αυτή την απάντηση των Ορθοδόξων Πατριαρχών προς τον Πάπα Πίο Θ΄ το 1848, όπου επισημαίνεται ο ρόλος των λαϊκών στη διαφύλαξη της πίστεως, ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ παρατηρεί «Το όλο σώμα της Εκκλησίας έχει το δικαίωμα να επαληθεύη, η, για να είμαστε περισσότερο ακριβείς, το δικαίωμα, και όχι μόνο το δικαίωμα, αλλά το καθήκον της «επιβεβαιώσεως». Μ’ αυτήν την έννοια οι Πατριάρχες της Ανατολής έγραφαν στη γνωστή Εγκύκλιο επιστολή του 1848 ότι «ο λαός ο ίδιος από μόνος του υπήρξεν ο υπερασπιστής της θρησκείας»»²².

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

α. Έπαινος μιας ομολογητρίας από τον Άγιο Θεόδωρο τον Στουδίτη.

      Κατά την διάρκεια της εικονομαχίας ανεδείχθησαν μάρτυρες και ομολογητές της Πίστεως μεταξύ των ορθοδόξων λαϊκών. Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, γράφοντας επιστολή στη διωκομένη αξιωματούχο (Πατρικία) Ειρήνη, την παρηγορεί και την ενθαρρύνει με τα εξής λόγια:

        «Ποιός δεν γνωρίζει από τους ομολογητές ότι και συ συν-ομολόγησες; Πού δεν ακούστηκε, ότι υπάρχει και μια συγκλητική μεταξύ των μαρτύρων; Σε εθαύμασαν τα τάγματα των Μοναχών και σε επήνεσαν οι συνάξεις των λαϊκών. Αλλά, τί αξία τάχα έχουν αυτά; Τα ίδια τα τάγματα των αγγέλων και των αγίων ευφράνθηκαν χάρις εις σε. Και μη νομίσης, ότι είναι κολακεία τα λόγια μου. Βλέπε, μάρτυς Χριστού, πόσον έχεις τιμηθή, πόσον έχεις υψωθή: σύγκρινέ  μου πηλό και χρυσό: τόσο πιο μεγάλο και πολύ περισσότερον είναι από το επίγειο αξίωμα που εγκατέλειψες, το επουράνιο αξίωμα που σού δωρήθηκε τώρα από τον Θεόν, δηλαδή το να αποκαλείσαι μάρτυς του Χριστού,  ομολογητής της αληθείας».
«Δια τούτο σού υπενθυμίζω να μη ξεφύγης καθόλου από την ένστασι, συ που έχεις στηριχθή πάνω στην ασάλευτη πέτρα της Ορθοδοξίας, μήτε να γίνης ευκολο-πτόητη και διχόγνωμη, εξ αιτίας των πτώσεων [στην αίρεσι] είτε λαϊκών είτε μοναστών και όσων νομίζουν ότι είναι κάτι, η γενικώς οποιουδήποτε άλλου. Αυτοί είναι ψευδάδελφοι, ψευδαπόστολοι, που έχουν μόρφωσιν  ευσεβείας, αλλά έχουν αρνηθή τη δύναμί της [Β΄Τιμ. 3, 5]. Πολλοί δοκησίσοφοι και «αρχιεροφανείς» [φαινομενικοί αρχιερείς] και «αγιόδοκοι» [φαινομενικοί άγιοι] νικήθηκαν  στις παλαιές γενεές· αντιθέτως, έλαμψαν ως φωστήρες εν τω κόσμω [Φιλιπ. 2, 15] ολίγοι και αληθινοί σοφοί, οι οποίοι διαβιούν με φόβο Θεού, επειδή αρχή σοφίας είναι το να βοβήται κάποιος τον Κύριο [Ψαλμ. 110, 10], μολονότι δεν έχουν θεωρηθή και σπουδαίοι, επειδή ο άνθρωπος βλέπει στο πρόσωπο, αλλά ο Θεός στην καρδιά»²³.

β. Η αγωνιστική ομολογία των λαϊκών μέσα στους διωγμούς από τους αιρετικούς ελέγχει και κατακρίνει την απραξία πολλών Μοναχών.

       Πολλά θα μπορούσε κανείς να πεί και εδώ. Εμείς εκλέγουμε μόνο κάτι ενδεικτικό από τον Άγιο Θεόδωρο το Στουδίτη, προς τον φίλο του Ηγούμενο Θεόφιλο σχετικά με τη «μοιχειανική αίρεση», δηλ. την εκκλησιαστική ανοχή προς τον παράνομο (μοιχικό) γάμο του Βασιλέως Κωνσταντίνου ΣΤ΄ και την μετά ταύτα συνοδική αθώωση του («μοιχοζεύκτου») Ηγουμένου Ιωσήφ που ετέλεσε τον παράνομο (μοιχικό) γάμο.

       «Επειδή λοιπόν εξήλθε με Σύνοδο εις το εμφανές η αιρετική ασέβεια, πρέπει και η ευλάβειά σου μαζί με όλους τους Ορθοδόξους να εκφράζεται με θάρρος, με το να μη κοινωνή με τους κακοδόξους, μήτε να μνημονεύη κανένα από αυτούς που παρευρέθησαν στη μοιχοσύνοδο ή ομοφρονούν με αυτήν. Και βεβαίως είναι δίκαιον, όσιε πάτερ, αφού είσαι σε όλα θεόφιλος, όπως δηλώνει και το όνομά σου, να αγαπάς τον Θεόν και σ’ αυτό. Διότι ο Χρυσόστομος με έντονη και εκτενή  φωνή εχαρακτήρισε ως εχθρούς του Θεού, όχι μόνον τους αιρετικούς, αλλά και όσους κοινωνούν μ’ αυτούς. Και εάν η δική σου σταθερότης δεν διασφαλισθή, ποιός λοιπόν θα σωθή; Και αυτός που με τη δύναμι του Θεού ωμολόγησε με παρρησία σαν άγιος πλήν ολοκληρωθή η αίρεσι, εάν τώρα, μετά την αίρεσι υποχωρήση, πώς κάποιος άλλος θα τολμήσει να πη «γρύ»;  

«Και εάν το μοναχικόν τάγμα δεν θα τα θεωρήση όλα σκύβαλα [σκουπίδια], εννοώ τα μοναστήρια και όλα τα γύρω από αυτά, πώς ο λαϊκός θα καταφρονήση την γυναίκα, τα τέκνα και τα λοιπά;» ²⁴.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

• 1. Πρβλ. Πρωτοπρεσβ. Θεοδώρου Ζήση, Επόμενοι τοις Θείοις Πατράσι-Αρχές και κριτήρια της Πατερικής Θεολογίας, Πατερικά 1, εκδ. Βρυέννιος, Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 44.
• 2.  Λόγος 27,  Θεολογικός 1, 3, PG 36, 13ε. (μεταγλώττιση).
• 3. Π. Ν. Τρεμπέλα, Δογματική, τόμ. Β΄,  εκδ. «Σωτήρ», Αθήναι 2003, σελ. 376 (μεταγλώττιση).
• 4. Πρωτοπρεσβ. Θεοδώρου Ζήση, ένθ’ ανωτ., σελ. 43.
• 5. Λόγος αποδεικτικός δεύτερος 18 και 28, εκδ. Π. Χρήστου τόμ. 1, 94. 103.
• 6. Αρχιμανδριτου Γεωργίου, Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς διδάσκαλος της θεώσεως, εκδ. Ι.Μ. Γρηγορίου, Άγιον Όρος 2000, σελ. 54.
• 7. Μοναχου Θεοκλήτου Διονυσιάτου, Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, εκδ. Σπηλιώτη, Θεσσαλονίκη (α.χ.), σελ. 61.
• 8. Επιστολή (81) Παντολέοντι Λογοθέτη,  PG 99, 1321Α.Β (μεταγλώττιση).
• 9. Επιστολή (2) Μονάζουσι, PG 99, 1120Β (μεταγλώττιση).
• 10. Πεντάβιβλος Αντίρρησις κατά των Νεστορίου δυσφημιών 1, 5, PG 76, 41ε. (μεταγλώττιση).
• 11. ACO Ι, 1, 1, 101 (μεταγλώττιση).
• 12. Θεοφάνους, Χρονογραφία Α.Μ. 5940, PG 108, 260B.261Β (μεταγλώττιση).
• 13. Επιστολή Κελεστίνου Νεστορίω ACO 1,1,1,81 (μεταγλώττιση).
• 14. ACO Ι, 1, 1, 113-114 (μεταγλώττιση).
• 15. Ολόκληρος ο Βίος εν Ιωαννου Πατριαρχου Ιεροσολυμων, Βίος του Οσίου Πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού, PG 94, 429-489. Το συγκεκριμένο περιστατικό, από την παράγραφο ΙΔ΄ (PG 94, 449Β) και εξής.
• 16. Βλ. Ιω. Φειδά, Εκκλησιαστική Ιστορία, τόμ. Α΄, Αθήναι 1994, σελ. 774.
• 17. Μηναίον του Αυγούστου, εν Εκκλησιαστική Βιβλιοθήκη «ΦΩΣ», εκδ. «ΦΩΣ», Αθήναι 1970², σελ. 101.
• 18. Αγαπίου  Ιερομονάχου και Νικοδημου Μοναχου, Πηδάλιον της νοητής νηός της Μιας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, σελ. 292 (μετγαλώττιση).
• 19. π. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΦΛΩΡΟΦΣΚΥ, Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας, εκδ. «Άρτος Ζωής», Αθήναι 1973, σελ. 208.
• 20. Αυτόθι,σελ. 207.208.
• 21. (§17), εν ΙΩ. ΚΑΡΜΙΡΗ, Τα Δογματικά και Συμβολικά Μνημεία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, τόμ. Β΄, εν Αθήναις 1953, σελ. 920.
• 22. π. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΦΛΩΡΟΦΣΚΥ, ένθ’ ανωτ., σελ. 207.
• 23. Επιστολή (156) Ειρήνη Πατρικία, εν Theodori Studitae Epistulae, τόμ. Β΄,  εκδ. De Gruyter, Corpus Fontium Historiae Byzantinae, Series Berolinensis 31, Berlin 1992, σελ. 276.277 (μεταγλώττιση).
• 24. Επιστολή (39) Θεοφίλω Ηγουμένω, PG 99, 1049Α.Β (μεταγλώττιση).

Πηγή: impantokratoros.gr

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ

Στενός, ἀγαπητοί μου, πολὺ στενός, ἦταν ὁ θρησκευτικὸς ὁρίζοντας, μέσα στὸν ὁ­ποῖο ζοῦσε ὁ ἀρχαῖος κόσμος, πρὸ τῆς ἐλεύσεως τοῦ Χριστοῦ. Τὰ ἔθνη, ποὺ δημιουργήθηκαν μετὰ τὸν διασκορπισμὸ ποὺ προκάλεσε ὁ πύργος τῆς Βαβέλ, ἀντιλαμβάνον­ταν τὸ θεὸ ἢ τοὺς θεούς, ποὺ λάτρευαν κατὰ τόπους, σύμφωνα μὲ τὰ ἀνθρώπινα δεδομένα, μέσα δηλα­δὴ στὰ γνωστὰ σ᾽ αὐ­τοὺς μέτρα. Δὲν μποροῦσαν νὰ σκεφτοῦν κατ᾽ ἄλλο τρόπο, ἡ σκέψι τους δὲν διέθετε ἄλλα περιθώ­ρια. Περιώριζαν τὸ θεῖο σὲ ὡρισμένους τό­πους, σὲ χώρους ποὺ μόνοι τους, μὲ ἀνθρώπι­νη ἔμπνευσι, εἶχαν συμφωνήσει καὶ εἶχαν καθι­­ερώσει γιὰ τὴ λατρεία του. Φαν­τά­ζονταν λοι­πόν, ὅτι μόνο ἐκεῖ, στοὺς τόπους αὐτούς, ὁ ἄν­θρωπος μπορεῖ νὰ ἐπικοινωνήσῃ μὲ τὸ θεό του καὶ νὰ τὸν λατρεύσῃ.
Καὶ καλὰ οἱ εἰδωλολάτρες, ποὺ ὅπως γνωρίζουμε ἀπὸ τὴ μυθολογία ἔπλαθαν τοὺς θεοὺς καὶ τὶς θεὲς κατὰ τὴν ἀφελῆ τους νο­οτροπία καὶ ἀπέδιδαν σ᾽ αὐτοὺς ὅλες τὶς ἀν­θρώπινες ἀδυναμίες. Ἀλλὰ κι αὐτοὶ οἱ Ἰσ­ρα­ηλῖτες, ποὺ εἶχαν δεχτῆ κατὰ χάριν τὴν ἀ­ποκάλυψι τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, δὲν εἶχαν ξεφύγει ἀπὸ τὸν περιορισμὸ αὐτόν. Στὰ χρόνια τῆς παλαιᾶς διαθήκης ὁ Κύριος ἄφηνε σκοπίμως τοὺς πιστούς του νὰ σκέπτωνται ἀκόμη ἔτσι. Δὲν ἦταν ὥριμη ἡ ἀνθρώπινη ἀντίλη­ψι νὰ δεχτῇ τὴν πλήρη ἀποκάλυψι. Γι᾽ αὐτὸ στὸν Ἰσραήλ, γιὰ νὰ μὴ γλιστρήσῃ καὶ ἐπιστρέ­ψῃ πάλι κι αὐτὸς στὴν εἰδωλολατρία τῶν γειτονικῶν του λαῶν, ὁ Θεὸς εἶχε ὁρίσει νὰ ὑ­­πάρχῃ ἕνα κέντρο λατρείας, ἕνας ναὸς καὶ ἕ­να θυσιαστήριο. Ἀργότερα, στὰ χρόνια τῆς καινῆς διαθήκης, ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, θὰ καταργοῦ­σε τοὺς περιορισμοὺς αὐτοὺς καὶ θὰ ἄνοιγε τὴ σκέψι τῶν πιστῶν στὴν πλήρη ἀλήθεια.

Μὲ τοὺς Ἰσρα­ηλῖτ­ες στὸ σημεῖο αὐτὸ συν­έπιπτε καὶ ἡ πίστι ὅσων προέρχονταν ἀπὸ αὐ­τούς, ὅπως ἦταν οἱ Σαμαρεῖτες. Καὶ οἱ Σαμαρεῖτες δηλαδή, παρὰ τὶς ἄλλες διαφορὲς ποὺ εἶχαν μὲ τοὺς Ἰουδαίους, πίστευαν κι αὐτοὶ ὅ­τι ἕνας μόνο συγκεκριμένος τόπος πρέπει νὰ ὑπάρχῃ γιὰ τὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ. Οἱ Σαμαρεῖτες εἶχαν τὸ ὄρος Γαριζίν, ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι εἶχαν τὸ ναὸ τῶν Ἰεροσολύμων, ὅπως οἱ καὶ πρόγονοί μας ἀρχαῖοι Ἕλληνες εἶχαν τὸν Ὄλυμπο καὶ ἄλλοι λαοὶ τοὺς ναούς των.
Ὄχι ὅμως μόνο ὁ τόπος, ἀλλὰ καὶ ὁ τρόπος, μὲ τὸν ὁποῖο ὁ ἀρχαῖος κόσμος λάτρευε τὸ θεῖον, φανέρωνε πόσο περιωρισμένες καὶ ἀτελεῖς ἦταν οἱ ἀντιλήψεις του περὶ θεοῦ. Πομ­πώδεις θρησκευτικὲς πανηγύρεις, ποικίλες θυσίες ζῴων καὶ καρπῶν, μὲ θορύβους καὶ μουσικὲς καὶ κρότους, μὲ καπνοὺς καὶ κνῖ­σες ποὺ γέμιζαν τὸν ἀέρα· γίνονταν ἀκόμη καὶ ἀν­θρωποθυσίες, μέχρι καὶ ὄργια καὶ ἀκολασί­ες! Νά μὲ ποιό τρόπο λάτρευαν οἱ ἀρ­χαῖοι τοὺς θεούς των. Ταλαίπωρος κόσμος!

* * *

Ἀλλὰ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἀγαπητοί μου, ἔρχεται καὶ θραύει τὰ δεσμὰ τῆς θρησκευτικῆς ἀμαθείας, διανοίγει εὐρὺ – εὐ­ρύ­τατο τὸν ὁρίζοντα τῆς θρησκείας καὶ καλεῖ ὅλα τὰ ἔθνη ν᾽ ἀκούσουν τὴ φωνή του, αὐτὸ ποὺ λέει σήμερα στὴν Σαμαρείτιδα ἐκεῖ στὸ φρέαρ τῆς Συχάρ· «Πνεῦμα ὁ Θε­ός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύ­ματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν» (Ἰω. 4,24). Τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Χριστοῦ, ποὺ μὲ ἔκ­πληξι καὶ πνευματικὸ ἴλιγγο ἀξιώθηκε ν᾽ ἀ­κούσῃ γιὰ πρώτη φορὰ μιὰ ἁ­μαρτωλὴ γυναίκα, αὐτὰ τὰ λόγια μετὰ ἀ­πὸ λίγα χρόνια, καθὼς τὰ πῆραν οἱ ἀπόστολοι καὶ κήρυκες τῆς ἀληθείας καὶ τὰ διέδωσαν παν­τοῦ, γκρέμισαν σὰν σεισμὸς τὰ θυσιαστήρια καὶ τοὺς ναοὺς τῶν εἰδώλων τοῦ ἀρ­χαίου κόσμου καὶ ἐγκαθίδρυσαν μία νέα λατρεία· αὐ­τὴν ποὺ ἅρμοζε στὸν μόνο Θεὸ καὶ ἐξύψωνε τὸν ταλαιπωρημένο ἄνθρωπο, λατρεία πνευ­ματική, ἁγία, ἀληθινή, ἀνώτερη ἀπὸ τὴν ὁ­ποία δὲν ὑ­πάρχει ἄλλη.
«Πνεῦμα ὁ Θεός». Ὁ Θεὸς δὲν εἶνε εἴδωλο, ποὺ κατασκευάζεται ἀπὸ ἀνθρώπινα χέρια καὶ τοποθετεῖται σὲ ὡρισμένα μέρη· δὲν εἶνε ἄνθρωπος, ποὺ σωματικὰ ἔχει μύριους περιορισμοὺς καὶ πνευματικὰ μύριες ἀδυναμίες· δὲν εἶνε ἡμίθεος, ποὺ ἡ ἀνθρώπινη φαν­τασία τὸν τοποθετεῖ ἄλλοτε στὴ γῆ καὶ ἄλλοτε στὰ οὐράνια σώματα· δὲν εἶνε ἕνας ἀπὸ τοὺς πολλοὺς θεοὺς τοῦ Ὀλύμπου, ποὺ ἐπινοήθηκαν γιὰ νὰ κολακεύουν τὰ ἀνθρώπινα πάθη. Εἶνε πνεῦμα, δηλαδὴ ἀσώματος, τοῦ ὁ­ποίου ἡ παρουσία δὲν ἐμποδίζεται ἀπὸ ἀποστάσεις καὶ ἐμπόδια, οὔτε ἀπὸ βουνὰ οὔτε ἀπὸ θάλασσες οὔτε ἀπὸ σύννεφα ἢ κάτι ἄλ­λο, ἀλλὰ ἐκτείνεται παντοῦ. Ἂν τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου, τὸ ἀσώματο αὐτὸ μέρος τῆς ὑπάρξεώς μας, μπορεῖ μὲ τὰ μέσα ποὺ διαθέτει καὶ ἐφευρίσκει νὰ ἐπικοινωνῇ καθημερι­νῶς μὲ μακρινὲς ἀποστάσεις καὶ νὰ μεταδίδῃ τὴ φωνή του στὰ πέρατα τοῦ κόσμου, πόσῳ μᾶλλον ὁ δημιουργὸς τοῦ πνεύματος τοῦ ἀν­θρώπου, ὁ Θεός, τὸ ἄπειρο Πνεῦμα! Βρίσκεται παντοῦ κι ἀκούει ἀμέσως τὶς προσευχὲς τῶν παιδιῶν του. Ὡς πνεῦμα, τὶς ἀκούει ἀπὸ ὁπουδήποτε κι ἂν προέρχωνται, καὶ συλλαμβάνει καὶ τὸν ἀσθενέστερο ψίθυρο τῶν χειλέ­ων μας καὶ τὴ μυστικώτερη κραυγὴ τῆς καρδιᾶς μας καὶ τὸν πιὸ βαθὺ πόθο μας.
«Πνεῦμα ὁ Θεός». Ἑπομένως καὶ αὐτοὶ ποὺ τὸν λατρεύουν, «οἱ προσ­κυνοῦντες αὐτόν», πρέπει νὰ τὸν λατρεύουν «ἐν πνεύματι», διὰ τοῦ πνεύματός των, μὲ ψυχικὴ συμμετοχή, ὄ­χι τυπικὰ καὶ μηχανικά. Τὸ πνεῦμα μας, ἡ ψυχή μας, ἡ καρδιά μας, εἶνε ὁ ναὸς μέσα στὸν ὁποῖο τὸν λατρεύουμε, εἶνε τὸ θυσιαστήριο ἐ­πάνω στὸ ὁποῖο ὁ πιστὸς καλεῖται νὰ προσ­φέρῃ κάθε στιγμὴ τὴ θυσία του, τὴν ὑπακοὴ στὸ ἅγιο θέλημά του μὲ ἐκκοπὴ τοῦ δικοῦ του θελήματος. Καὶ ἂν ἀκόμη οἱ ἀντίθεες δυνάμεις μποροῦσαν νὰ καταστρέψουν ὅ­λους τοὺς ναοὺς τῆς Ὀρθοδοξίας, τὰ κτήρια, γιὰ νὰ ἐμ­ποδίσουν τὴν ἐξωτερικὴ κοι­νὴ λατρεία –ποὺ εἶνε συνέπεια καὶ ἐκδήλωσι τῆς ἐσωτερικῆς μυ­στικῆς λατρείας–, ὁ Χριστι­ανὸς καὶ πάλι θὰ ἔχῃ τὸ μέσο νὰ λατρεύῃ τὸν οὐράνιο Πατέρα· διότι τὸ μέσον αὐτὸ εἶνε ἀσύλληπτο ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινη ἀστυνόμευσι καὶ παρεμπόδισι. Θὰ τὸν λατρεύῃ καὶ θὰ τὸν δοξάζῃ ὅπως λέει ὁ Παῦλος, «ἐν τῷ πνεύ­ματί» του (Α΄ Κορ. 6,20), ποὺ θὰ τὸ ἐξαγιάζῃ, θὰ τὸ καθαρίζῃ καὶ θὰ τὸ λαμ­πρύνῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο.
«Ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ». Μιὰ ψυχὴ καθαρισμένη ἀ­­πὸ τοὺς μολυσμοὺς τῆς ἁμαρτί­ας ὑψώνεται σὲ λατρεία τοῦ Θεοῦ ἀληθινή, πραγματική, οὐσιαστική. Ἡ λατρεία αὐτὴ δὲν εἶνε μόνο ἕνας ξηρὸς τύπος, χωρὶς ζωὴ καὶ οὐ­σία, τύπος ποὺ μοιάζει μὲ λαμπρὸ ἔνδυμα ποὺ καλύπτει ἕνα πτῶμα ἀποσυντεθειμένο.
Βαθειὰ τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Αὐτὰ ἀνύψωσαν τὴ λατρεία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ σὲ τέτοιο σημεῖο πνευματικότητος, ὥστε ὁ κόσμος νὰ τὰ μελετᾷ μὲ αἰώνιο θαυμασμό. Ἐκπέμπουν τέτοιο φῶς ἀληθείας, ὥστε κι αὐ­τὸς ὁ διαβόητος Ἐρνέστος Ρενάν (1823-1892), ὁ πολέμιος τοῦ Χριστιανισμοῦ, σταμάτησε μὲ σεβασμὸ μπροστά τους, ὅπως στέκεται κανεὶς μπροστὰ σ᾽ ἕνα μνημεῖο τέχνης, καὶ εἶπε·
«Ὅταν ὁ Ἰησοῦς διακήρυξε τὸ “Πνεῦμα ὁ Θεός…”, (ἀπεδείκνυε ὅτι) ἀληθινὰ ἦταν Θεοῦ Υἱός. Τὰ λόγια του αὐτὰ ὑπῆρξαν ὁ θεμέλιος λίθος, ἐπάνω στὸν ὁποῖο θὰ στηριζόταν τὸ οἰ­κοδόμημα τῆς νέας θρησκείας. Ἵδρυσε τὴν κα­θαρὴ λατρεία, χωρὶς περιορισμοὺς πατρίδος, χωρὶς τοπικὰ καὶ χρονικὰ ὅρια καὶ δεσμεύσεις, τὴ λατρεία πρὸς τὴν ὁποία θὰ ἑλ­κύ­ων­ται ὅλες οἱ φωτισμένες ψυχὲς μέχρι τὴ συν­τέλεια τῶν αἰώνων. Τὴν ἡμέρα ἐκείνη (ὅ­ταν δηλαδὴ εἶπε τὰ λόγια αὐτὰ ὁ Ἰησοῦς), ἡ θρησκεία του δὲν ἔγινε μόνο ἡ ὡραία θρησκεία τῆς ἀνθρωπό­τητος, ἀλλὰ ἀποδείχθηκε ὅτι εἶνε καὶ ἡ ἀ­πόλυτη, ἡ πανανθρώπινη θρησκεία. Ἐὰν δὲ καὶ σὲ ἄλλους πλανῆτες ὑπάρχουν ἄνθρωποι θρησκεύοντες, ἡ θρησκεία τους δὲν μπορεῖ νὰ εἶνε διαφορετικὴ ἀπὸ ἐκείνην ποὺ διακήρυξε ὁ Ἰησοῦς δίπλα στὴν πηγὴ τοῦ Ἰακώβ».

* * *

Ἀλλὰ δὲν ἀρκεῖ, ἀγαπητοί μου, νὰ ὁμολογῇ εἴτε ὁ ῾Ρενὰν εἴτε κάποιος ἀπὸ μᾶς, ὅτι ἡ λατρεία, ποὺ καθώρισε ὁ Χριστὸς εἶνε ἡ ἀνώτερη ἀπ᾽ ὅλες τὰς λατρεῖες τοῦ κόσμου. Πρέπει καὶ νὰ τὴ ζήσουμε. Ἂν τὴ ζήσουμε μὲ συνέπεια, τότε καὶ ἐκ πείρας θὰ πεισθοῦμε, ὅτι δὲν ὑπάρχει κάτι ὡ­ραιότερο στὸν κόσμο αὐτὸν ἀ­πὸ τὸ νὰ λατρεύῃ ὁ ἄνθρωπος τὸ Θεὸ «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ».
Καθάρισε λοιπόν, ἀδελφέ, τὴν ψυχή σου, θυσίασε στὸ βωμὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τὰ πάθη καὶ τὶς κακίες σου, ἅγνισε τὴν καρδιά σου, λάμπρυνε τὴ διάνοιά σου μὲ σκέψεις θεάρεστες· καὶ τότε θὰ εἶσαι κ᾽ ἐσὺ προσκυνη­τὴς σὰν ἐκείνους ποὺ «ζητεῖ ὁ Πατὴρ» ὁ οὐ­ράνιος (Ἰω 4,23).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

― περιοδικὸ «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς» τ. 207/1939, σ. 45
«Κυριακὴ» 2191/2019 Ἡ ἀληθινὴ λατρεία (Ἰω. 4,24)

Πηγή: www.augoustinos-kantiotis.gr

ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΑΝΟΙΓΟΥΝ… ΘΑ ΠΑΜΕ;

Πλησιάζουν οἱ μέρες ποὺ οἱ Ἐκκλησιὲς θὰ ἀνοίξουν. Ἤδη οἱ καλοὶ ποιμένες, ποὺ δέχθηκαν ἀδιαμαρτύρητα τὶς ἐντολὲς τῶν  κυβερνωμένων κυβερνητῶν καὶ τὶς ἔκλεισαν,  προσμένουν  τὰ «πιστά παιδιά της Ἐκκλησίας» νὰ πᾶνε…

 Ἑδὼ, στὴν Κρήτη, ἐπὶ παραδείγματι:

 «Ἡ Ἐκκλησία Κρήτης προσμένει ἀγαπητικά τά πιστά παιδιά Της, τήν Κυριακή, 17η Μαΐου 2020, πού θά τελεσθεῖ καί πάλι ἡ Θεία Λειτουργία μέ συμμετοχή πιστῶν». Ανακοινωθέν 07-05-2020

Ἡ στάσις τῶν ἐπισκόπων, ἦταν δουλοπρεπὴς, ἐνδοτικὴ, καὶ ἐντελῶς ἀντίθετος πρὸς τὸ ὀρθόδοξο, ὁμολογιακὸ καὶ φιλελεύθερο  φρόνημα (ἐννοοῦμε τὴν θεόσδοτη ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου ὄχι τὰ πολιτικὰ φιλελεύθερα φληναφήματα) –γεγονὸς ποὺ οἱ ἵδιοι (οἱ ἐπίσκοποι) οὔτε καὶ τώρα τὸ παραδέχονται, ποὺ ἔχει ἀποδειχθεῖ ἀπὸ τὰ γεγονότα ὅτι μόνον ἡ Ἐκκλησία στοχοποιήθηκε, κυνηγήθηκε, χλευάστηκε καὶ ταπεινώθηκε. Γιὰ νὰ μὴν ἀναλάβουν τὶς εὐθῦνες τους καὶ «λογοδοτήσουν» γιὰ τὶς ἐνέργειές τους.

Ὅμως καὶ ἡ στάσις τῶν ἱερέων δὲν ἦταν ἡ ἁρμόζουσα. Ὁ ὀρθόδοξος παπᾶς, ποὺ πονεῖ καὶ ἐνδιαφέρεται καὶ θυσιάζεται γιὰ τὸ ποίμνιό του, ὁ μερακλῆς τσομπάνος –ποὺ ἔλεγε ὁ παπα-Δημήτρης ὁ Γκαγκαστάθης- μᾶλλον εἶναι εἶδος πρὸς ἐξαφάνισιν καὶ δὲν βλέπω καμμιὰ ΜΚΟ νὰ ἐνδιαφέρεται… Οἱ δὲ χειροτονοῦντες ἐπίσκοποι φαίνεται ὅτι περισσότερο νοιάζονται γιὰ ὑπάκουους ὑπαλλήλους, γιὰ στάχτες ποὺ νὰ τοὺς δίνουν ὅποια μορφὴ θέλουν, παρὰ γιὰ «πυρὸς φλόγες».

  Δὲν λείπουν βεβαίως καὶ ὅσοι ἀντιστάθηκαν, στὸν βαθμὸ ποὺ μποροῦσαν καὶ ἀνάλογα μὲ τὸ θᾶρρος ποὺ διέθεταν.  Ἀρκετοὶ κράτησαν ἀνοιχτὲς τὶς ἐκκλησίες τους, λειτουργοῦσαν μὲ λίγους ἤ περισσότερους ἀνθρώπους πλὴν τῶν ψαλτῶν, ἄλλοι ἔτρεχαν σὲ ἐξωκλήσια ἤ σὲ σπίτια, μεσάνυχτα ἤ ξημερώματα διὰ τὸν φόβον τῶν συγχρόνων Ἰουδαίων τῆς πολιτείας καὶ τῶν ἐκσυχρονισμένων ρουφιάνων τῆς διπλανῆς πόρτας, ποὺ τηλεφωνοῦσαν στὴν ἀστυνομία. Καὶ συνήθως αὐτοὶ δὲν ἦσαν «οἱ δοκοῦντες στῦλοι εἶναι». Δὲν ἦσαν οἱ «πνευματικοὶ», οἱ σοβαροὶ ποιμένες μὲ τὰ πνευματικοπαίδια καὶ τὶς ὁμιλίες καὶ τὶς δράσεις… Ἦταν κάποιοι ποὺ δὲν εἶχαν τέτοιες περγαμηνές, οἱ τελευταῖοι, οἱ περίπου προβληματικοί, οἱ κάπως ἐλλατωματικοί… Αὐτοὶ κυρίως -δὲν εἶμαι ἀπόλυτος διότι μιλῶ γιὰ ὅσα ξέρω καὶ ὅσα ξέρω καὶ ἀκούω δὲν εἶναι τὸ ὅλον- κράτησαν ὅσο μποροῦσαν καὶ μείωσαν στὰ μάτια τοῦ λαοῦ, τὸν ἐξευτελισμό τοῦ κλήρου.

 Κάποιο «σοβαροὶ» πνευματικοὶ, ἀφοὺ ἔκλεισαν τοὺς ναοὺς (λὲς καὶ τοὺς ἔχτισαν μὲ τὰ λεφτά τους καὶ ἦταν ἰδιοκτησίες τους) καὶ ἀνάγκασαν τοὺς ἀνθρώπους νὰ ψάχνουν νὰ βροῦν ἐκκλησία ἤ ἄλλο χῶρο γιὰ νὰ λειτουργηθοῦν καὶ νὰ κοινωνήσουν, ὅταν πῆγαν νὰ ἐξομολογηθοῦν τοὺς μέμφθηκαν ὅτι ἐνήργησαν χωρὶς εὐλογία (!!!) καὶ τοὺς ἀπαγόρευσαν νὰ ξαναπᾶνε σὲ τέτοια λειτουργία!!! Τέτοιου εἴδους ὑπακοὲς  ζητᾶνε κάποιοι σύγχρονοι πνευματικοί!!! Τόση συναίσθησις ὑπάρχει. Δὲν φτάνει ποὺ πρόδωσαν τὴν ἱερωσύνη τους δεχόμενοι νὰ κλείσουν οἱ ναοὶ τους (γιατὶ περὶ αὐτοῦ πρόκειται), ἀντὶ νὰ ἀντισταθοῦν ἔως ἐσχάτων· ἄς σταματοῦσαν ἐκεῖ τουλάχιστον. Ἐντάξει, φόβος, σύγχυσις,  ἐνίοτε σχετικὴ ἀσχετωσύνη, κακομοιριὰ, ὅτι θὲς πές. Νὰ παρεμποδίζουν, ὅμως, τοὺς ταλαίπωρους πιστοὺς νὰ ψάξουν νὰ βροῦν λειτουργία νὰ πᾶνε καὶ νὰ θέτουν καὶ ζήτημα ὑπακοῆς ξεπερνᾶ κάθε προσδοκία ἀκόμη καὶ τοῦ ἴδιου τοῦ … διαβόλου. Ἄς μὴν προχωρήσουμε γιατὶ θὰ ποῦμε βαρειὲς κουβέντες… καὶ δὲν βλέπω πιθανότητες συναισθήσεως. 

Τώρα ποὺ θὰ ἀνοίξουν, λοιπὸν, οἱ ἐκκλησιὲς καὶ θὰ τρέξουν οἱ πνευματοφόροι πατέρες νὰ ὑποδεχτοῦν τὰ τέκνα τους ποὺ μὲ «πόνο ψυχῆς στερήθηκαν τόσον καιρὸ» -γιατὶ ποτέ οἱ ἴδιοι δὲν ἄνοιξαν τὶς ἐκκλησίες οὔτε ἄφησαν κανέναν νὰ μπεῖ μέσα, τώρα ποὺ «ἡ ἐκ Θεοῦ δοκιμασία» παρῆλθε, τώρα ποὺ τὰ σκοτεινὰ νέφη διελύθησαν καὶ φάνηκε τὸ φῶς τοῦ ἡλίου, γιὰ φανταστεῖτε νὰ πᾶνε στὶς ἐκκλησιές τους , νὰ χτυπήσουν τὶς καμπάνες καὶ νὰ μὴν παρουσιαστεῖ …. κανένας. Κανένας!!! Οὔτε πρόσφορο νὰ τοὺς πᾶνε. Τίποτα. Κανεὶς.

Τί θὰ κάνουν τότε οἱ ποιμένες αὐτοί; Θὰ σκεφτοῦν; Θὰ προβληματιστοῦν γιὰ τὶς πράξεις τους; Θὰ ρωτήσουν: γιατί; Θὰ ἔρθουν σὲ συναίσθησι; Βέβαια γιὰ νὰ συμβῇ κάτι τέτοιο θὰ πρέπει καὶ οἱ πιστοὶ νὰ καταλαβαίνουν τὶ γίνεται γύρω τους. Νὰ καταλαβαίνουν ποὺ βρίσκονται. Ποιὰ εἶναι ἡ θέσι τους στὴν ἐκκλησία. Νὰ πιστεύουν σωστά, ὀρθόδοξα. 

Θὰ πεῖ κανεὶς : μὰ γίνονται τέτοια πράγματα; Ἔχουν συμβεῖ τέτοια; Τὰ πρόβατα νὰ μὴν  θέλουν τὸν ποιμένα; Βεβαίως. Διότι μιλοῦμε γιὰ λογικὰ πρόβατα , καὶ ὡς λογικὰ ὀφείλουν νὰ ἀκολουθοῦν τοὺς καλοὺς ποιμένες καὶ ὄχι τοὺς κακοὺς, διότι θὰ χαθοῦν. Ἀπὸ τὸ ξεκίνημα τῆς Ἐκκλησίας αὐτὸ ἦταν ξεκάθαρο καὶ ἦταν διδασκαλία τῶν ἁγίων πατέρων:

Εἶναι λογικὰ αὐτὰ τὰ πρόβατα καὶ τὰ κριάρια, καὶ ὄχι ἄλογα. Γιὰ νὰ μὴν πεῖ ποτὲ ὁ λαϊκὸς ὅτι: «Ἐγὼ εἶμαι πρόβατο καὶ δὲν ἔχω καμμιὰ εὐθύνη. Ὁ ποιμένας (ποὺ μὲ βόσκει) ἔχει τὴν εὐθύνη καὶ θὰ λογοδοτήσῃ γιὰ μένα». Γιατὶ ὅπως τὸ πρόβατο ποὺ δὲν ἀκολουθεῖ τὸν καλό ποιμένα θὰ τὸ φᾶνε οἱ λύκοι, ἔτσι καὶ ἐκεῖνο ποὺ ἀκολουθεῖ τὸν πονηρὸ ποιμένα εἶναι φανερὸ ὅτι θὰ τὸ καταφάει ὁ θάνατος (ὁ πνευματικός). Γι᾿ αὐτὸ νὰ ἀπομακρύνεστε ἀπὸ τοὺς φθοροποιούς ποιμένες. 

Λογικὰ γὰρ τὰ πρόβατα καὶ οἱ κριοί οὗτοι, ἀλλ᾿οὐκ ἄλογα· ἵνα μή ποτε εἴπῃ ὁ Λαϊκός «Ὅτι ἐγὼ πρόβατόν εἰμι, καὶ οὐ ποιμὴν, καὶ οὐδένα λόγον ἐμαυτοῦ ποιήσομαι, ἀλλ᾿ ὁ ποιμὴν ὅψεται, καὶ αὐτὸς μόνος εἰσπραχθήσεται τὴν ὑπὲρ ἐμοῦ δίκην». Ὤσπερ γὰρ τῷ καλῷ ποιμένι τὸ μὴ ἀκολουθοῦν πρόβατον, λύκοις ἔκκειται εἰς διαφθορὰν, οὕτω τῷ πονηρῷ ποιμένι τὸ ἀκολουθοῦν, πρόδηλον ἔχει τὸν θάνατον ὅτι κατατρώξεται αὐτό. Διὸ φευκτέον ἀπὸ τῶν φθορέων ποιμένων.

PG 1 σ.633 ΑB  ΑΓΙΟΣ ΚΛΗΜΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

Ὅποιοι θέλουν ἄς ρωτήσουν πραγματικοὺς πνευματικοὺς μὲ φόβο καὶ πείρα  Θεοῦ, ἤ ἄς μελετήσουν τοὺς Πατέρες καὶ θὰ δοῦν ὅτι ἔτσι εἶναι.

 Καὶ ἔχουμε τέτοια παραδείγματα; Ἔχουμε. Ἄς ἀναφέρω ἕνα:

Ὅταν ἐπέστρεψαν ἀπὸ τὴν ψευδοσύνοδο τῆς Φερράρας Φλωρεντίας οἱ ἡμέτεροι καὶ μετὰ πολλὲς προσπάθειες βρέθηκε ἄνθρωπος νὰ ἀνεβῇ στὸν Πατριαρχικὸ θρόνο, μὲ τὴν ὑποχρέωσι, ὅμως, νὰ προχωρήσει ἐμπράκτως τὴν ἔνωσι, ὁ Κυζίκου ἦταν αὐτὸς, κατὰ τὴν ἐνθρόνησί του τὸν συνόδευε ὁ Λατινεπίσκοπος Χριστοφόρος σ᾿ ὅλη τὴν διαδρομὴ καὶ δὲν ξεκολοῦσε ἀπὸ πάνω του.  

Ἠτοιμάσθη τοίνυν ὁ Κυζίκου καὶ ἐδέξατο τὸ μήνυμα. Προσκαλέσατο δὲ καὶ τὸν Τραπεζοῦντος καὶ τὸν Ἡρακλείας παραγενέσθαι ἐν τῷ μηνύματι καὶ οὐκ ἦλθον. Τῇ Τετράδι οὖν, καθ᾿ ἥν ἀποδίδοται ἡ ἑορτὴ τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ ἀναστάσεως, ἥτις ἦν καὶ Τετάρτη τοῦ Μαΐου ἦλθεν εἰς τὰ βασίλεια καὶ προεβλήθη παρὰ τοῦ βασιλέως Πατριάρχης. Παρῆμεν δὲ καὶ ἡμεῖς καὶ ἐν τῷ μηνύματι καὶ ἐν τῇ προβλήσει καὶ προεπέμπομεν αὐτὸν εἰς τὸ Πατριαρχεῖον. Παρὴν δὲ καὶ ὁ τοῦ Πάπα Λατινεπίσκοπος ὁ  Χριστοφόρος παρ᾿ὅλην τὴν ὁδὸν πλησιάζων τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ Πατριάρχου καὶ μηδόλως αὐτοῦ ἀφιστάμενος. (Συρόπουλου Ἀπομνημονεύματα. Vera Historia Unionis non Verae inter Graecos et Latinos. Adriani Vlaco. MDCLX  σελ 336-7)

Αὐτὸ βέβαια προκαλοῦσε περισσότερη μέμψιν ἐναντίον του ἀπὸ τὸν λαὸ καὶ ἀποστροφὴ διότι ἀποδείκνυε ὅτι ἀποδέχεται τὸν λατινισμό.

Τοῦτο δὲ καὶ πλείονα μέμψιν ἀπὸ τοῦ λαοῦ καὶ ἀποστροφὴν προὐξένει τῷ Πατριάρχῃ ὡς ἀποδεχόμενον τὸν λατινισμόν.(ὅ.π. σελ.337)

Καὶ ἀντιμετώπιζε ὁ λαὸς μὲ πολλὴ ἀηδία τὶς εὐλογίες τοῦ πατριάρχη καὶ πολλοὶ ὑποχωροῦσαν γιὰ νὰ μὴν τὸν βλέπουν νὰ εὐλογεῖ. 

 Καὶ ἐδέχετο ὁ λαὸς τὴν εὐλογίαν τοῦ Πατριάρχου λίαν ἀηδῶς, τινὲς δὲ καὶ ὑπεχώρουν ἵνα μὴ θεωρῶσι τὴν εὐλογίαν αὐτοῦ. (ὅ.π. σελ.337)

Λέει , λοιπὸν ὁ αὐτόπτης Συρόπουλος: Θὰ προσθέσω καὶ ἕνα μικρὸ ἀφήγημα γιὰ νὰ δείξω τὸν θερμὸ ζῆλο πρὸς τὴν Ὀρθοδοξία τοῦ εὐσεβοῦς καὶ Χριστιανικωτάτου τούτου λαοῦ. 

Προσθήσω δὲ και τι μικρὸν ἀφήγημα πρὸς παράστασιν τοῦ πρὸς τὴν ὀρθοδοξίαν θερμοῦ ζήλου τοῦ εὐσεβοῦς καὶ Χριστιανικωτάτου τοῦδε τοῦ λαοῦ καὶ ἄλλως χαρίεν. .(ὅ.π. σελ.337)

Καποιος ἱερέας ὀνόματι Θεοφύλακτος θέλησε νὰ δῇ πῶς γίνεται ἡ πρόβλησις τοῦ πατριάρχου. Δανείστηκε λοιπὸν ἕνα ἄλογο, γιατὶ δὲν εἶχε, καὶ ἦρθε στὰ ἀνάκτορα καὶ ἀφοῦ εἶδε τὴν πρόβλησι ἦρθε μαζί μας μέχρι τὰ πατριαρχεία (ἀκολούθησε τὴν πομπή). Μετὰ ἐπέστρεψε στὸ σπίτι του καὶ τὴν ὥρα τοῦ ἐσπερινοῦ χτύπησε τὴν καμπάνα. Ἦταν ἡ ἑορτὴ τῆς Ἀναλήψεως, ἀλλὰ κανένας δὲν παρουσιάστηκε στὸν ναό. Τὸ ἴδιο ἔγινε καὶ στὸν ὄρθρο καὶ πάλι κανεὶς δὲν ἦρθε. Περίμενε τὴν ὥρα τῆς Λειτουργίας νὰ τοῦ φέρει κανένας πρόσφορο καὶ δὲν τοῦ ἔφερε, γι᾿ αὐτὸ καὶ δὲν λειτούργησε. Ἐπειδὴ ἀγανάκτησε πῆγε σὲ κάποιους ποὺ συνήθιζαν νὰ ἐκκλησιάζονται στὸν ναό καὶ ρωτοῦσε γιὰ ποιὸ λόγο δὲν ἦρθαν στὴν ἐκκλησία τὴν ἡμέρα τέτοιας ἑορτῆς;

Ἱερεύς τις ἠθέλησεν ἰδεῖν ὅπως γίνεται ἡ τοῦ Πατριάρχου πρόβλησις, ὄνομα τῷ ἱερεῖ Θεοφύλακτος. Ἐδανείσατο οὖν ἵππον, οὐδὲ γὰρ ἐκέκτητο, καὶ ἦλθεν εἰς τὰ βασίλεια, καὶ ἰδὼν τὴν πρόβλησιν ἦλθε μεθ᾿ ἡμῶν μέχρι καὶ τοῦ Πατριαρχείου. Εἶτα ὑπέστρεψεν εἰς τὸ ἴδιον οἴκημα, καὶ κατὰ τὴν ὥραν τοῦ ἐσπερινοῦ ἐσήμανεν. Ἧν γὰρ ἑορτὴ τῆς ἀναλήψεως καὶ οὐδεὶς ἦλθεν εἰς τὸν ναὸν αὐτοῦ. Ὡσαύτως καὶ εἰς τὸν ὄρθρον καὶ οὐδεὶς ἦλθε. Ἐξεδέχετο δὲ καὶ εἰς τὴν ὥραν τῆς λειτουργίας, ἵνα φέρῃ τις αὐτῷ λειτουργίαν καὶ οὐκ ἔφερε, διὸ οὐδὲ ἐλειτούργησεν. Ἀγανακτήσας προσῆλθε τοῖς εἰωθόσιν ἐκκλησιάζεσθαι ἐν τῷ ναῷ καὶ ἠρώτα τίνος χάριν οὐκ ἦλθον ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ἑορτῆς οὔσης; (ὅ.π. σελ.337)

Αὐτοὶ τοῦ ἔλεγαν: «Ἐπειδὴ ἀκολούθησες τὸν Πατριάρχη καὶ ἐλατίνισες». Ἔλεγε ὁ ἱερεῦς: «Καὶ πῶς ἐλατίνισα; Ἐγὼ πῆγε ἀπλὰ γιὰ νὰ δῶ τὴν ἐνθρόνησι ποὺ ποτὲ δὲν εἶχα ξαναδεῖ. Οὔτε ἐφόρεσα τὰ ἄμφια, οὔτε ἔψαλα, οὔτε ἔκαμα τίποτε ἱερατικό. Πῶς λοιπὸν ἐλατίνισα;» Τοῦ εἶπαν: «Ἀλλὰ ἀνακατεύτηκες  καὶ συνοδοιπόρησες μὲ τοὺς λατινίσαντες μπροστὰ στὸν λατινόφρονα Πατριάρχη καὶ ἔφτανε μέχρι ἐσένα ἡ εὐλογία του. Τότε κουράστηκε νὰ τοὺς πείσῃ μὲ ὑποσχέσεις καὶ ὅρκους πῶς ποτὲ δὲν θὰ ξαναπλησιάσει τὸν Πατριάρχη ἤ ὅσους τὸν πλησιάζουν, καὶ μόλις κατάφερε νὰ τοὺς πείσῃ νὰ συνεχίσουν νὰ πηγαίνουν στὴν ἐκκλησία. 

Οἱ δὲ ἔλεγον αὐτῷ: «Διότι ἠκολούθησας καὶ σὺ τὸν Πατριάρχην καὶ ἐλατίνισας». Ἔλεγεν οὖν ὁ ἱερεὺς «Καὶ πῶς ἐλατίνισα; Ἐγὼ ἀπῆλθον ἁπλῶς ἵνα ἴδω τὴν τάξιν μόνην ἥν οὐδέποτε εἶδον, καὶ οὔτε ἐφόρεσα, οὔτε ἔψαλα, οὔτε τι ἱερατικὸν ἐποίησα. Πῶς οὖν ἐλατίνισα;». Οἱ δὲ εἶπον: «Ἀλλ᾿ ἀνεμίχθης καὶ συνωδοιπόρεις μετὰ τῶν λατινισάντων, ἔμπροσθεν τοῦ λατινόφρονος Πατριάρχου, καὶ ἔφθανέ σοι ἡ εὐλογία αὐτοῦ». Τότε ἠγανάκτησεν ἵνα δυσωπῇ αὐτοὺς μεθ᾿ ὑποσχέσεων ἐνόρκων ὡς οὐκέτι ἀπελεύσεται εἰς τὸν Πατριάρχην ἤ εἰς τοὺς πλησιάζοντας αὐτῷ, καὶ μόλις ἠδυνήθη καταπεῖσαι αὐτοὺς συνέρχεσθαι πάλιν εἰς τὴν ἐκκλησίαν. (ὅ.π. σελ.337)

Καὶ καταλήγει ὁ Συρόπουλος: Ἄν καὶ τὸ προσθέσαμε στὸν λόγο σὰν κάτι εὐχάριστο, ὅμως μποροῦν ἀπ᾿ αὐτὸ ὅσοι θέλουν νὰ λάβουν ἀποδείξεις γιὰ τὸ ποιὰ διάθεσι ἔχει, μὲ τὴν χάρι τοῦ Θεοῦ, ὁ χριστιανικώτατος αὐτὸς λαὸς καὶ πόσο ἀποστρέφεται καὶ μισεῖ τὰ  νόθα καὶ τὰ ἀλλότρια.

 Εἰ οὖν ὥσπερ ἥδυσμά τι προετέθη τοῦτο τῷ λόγῳ, ἀλλ᾿ οὖν καὶ ἐκ τούτου ἔξεστι τοῖς βουλομένοις τεκμαίρεσθαι ὁποῖαν τινα διάθεσιν ἔχει Θεοῦ χάριτι περὶ τὰ ὑγιῆ τῆς ἐκκλησίας δόγματα ὁ Χριστιανικώτατος ὅδε λαός, καὶ ὅπως ἀποστρέφεται καὶ μισεῖ τὰ νόθα τε καὶ ἀλλότρια. .(ὅ.π. σελ.337)

Βλέπετε στάσι λαοῦ ὀρθοδόξου; Μόνο ποὺ παρακολούθησε τὸν λατινόφρονα πατριάρχη ὁ παπᾶς καὶ ὁ λαὸς δὲν πατοῦσε πόδι στὴν ἐκκλησία ποὺ λειτουργοῦσε. Ἐδὼ οἱ σύγχρονοι ἔχουν τερματήσει τὸν δείκτη. Ἔκλεισαν τὶς ἐκκλησίες, κατήργησαν τὴν λειτουργία (ἔβγαλαν ἔξω τὸν λαό) χώρισαν τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ὁ λαός μας τί θὰ κάνῃ; Μὰ «ὑπακοή».

Ὅμως τὸ παραπάνω παράδειγμα  ἄς τὸ λάβουν ὑπ᾿ ὅψιν τους οἱ κατὰ συντριπτικὴ πλειοψηφία μισθωτοὶ ποιμένες τοῦ λαοῦ. Ὅτι τὰ νόθα καὶ τὰ ἀλλότρια ποὺ αὐτοὶ δέχονται καὶ πάνε νὰ ἐπιβάλλουν (ἀπὸ τὴν προδοσία τῆς πίστεως στὸ  Κολυμπάρι, μέχρι τὸ λόγῳ ἐλλείψεως πίστεως κλείσιμο τῶν ἐκκλησιῶν)  ὁ λαὸς τὰ μισεῖ καὶ τὰ ἀποστρέφεται. Ὁ «χριστιανικώτατος λαός», ὅσος ἀπέμεινε ἀπὸ τὴν δράσι τόσων «πνευματικῶν». Καὶ μὴν καυχῶνται ἄν θὰ ξαναγεμίσουν οἱ ἐκκλησίες. Πρῶτον δὲν πᾶνε γι᾿ αὐτοὺς, ἀλλὰ γιὰ τὸν Ἔνοικο καὶ κατ᾿ ἀνάγκη τοὺς ἀνέχονται μὴ ἔχοντας ἄλλους, καὶ δεύτερον ἄς ἄναρωτηθοῦν τί οἱ ἴδιοι προσφέρουν σ᾿ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους, ἄξιο τῆς ἱερωσύνης ποὺ ἔχουν ταχθεῖ νὰ διακονήσουν. Καὶ δὲν εἶναι ἀξιότης ἡ δουλοπρέπεια καὶ ὁ φόβος  οὔτε καὶ ἡ εὐθυγράμησις μὲ τὶς ὅποιες (ἐνίοτε καὶ παράλογες) ἀξιώσεις τοῦ καίσαρα ποὺ ἐνῷ παριστάνει πῶς πιστεύει προωθεῖ τὴν ἐκπόρνευσι καὶ διαστροφὴ ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὸ νηπιαγωγεῖο. Καὶ ὅμως δόθηκε τὸ δικαίωμα ἀπὸ τοὺς κληρικοὺς τῶν ἐσχάτων καιρῶν στὸν κάθε ἄρχοντα τοῦ κόσμου νὰ κάνει κουμάντο μέσα στὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ. Στὸ Ἄλφα τῆς ἀξίας, τῆς Ἀρχῆς, τῆς μίας, λουτροκαμπινές ποὺ ἔλεγε πάλαι ποτὲ ὁ ἀοιδὸς , γιὰ τὴν Ἑλλάδα βέβαια. Μαζὶ ξεπουλιοῦνται, πίστι καὶ πατρίδα. Καὶ ἡμεῖς…. ἄλλοι ἄδομεν καὶ ἄλλοι γράφομεν… 

Γεώργιος Τζανάκης. Ἀκρωτήρι Χανίων. 11.5.2020

ΥΓ: Ἐγὼ, καθ᾿ ὅλο τὸ διάστημα τῆς ἀπαγορεύσεως εἶχα τὸ «προνόμιο» νὰ μπορῶ νὰ πηγαίνω σὲ ὅλες τὶς καθημερινὲς ἀκολουθίες σὲ κάποιους ναούς (ὑποτίθεται ὅτι ψευτοβοηθῶ…) Ἡ ἐμπειρία τῶν ἄδειων ναῶν, εἰδικῶς τὴν Μεγάλη Ἐβδομάδα, ἦταν καταθλιπτική. (Γι᾿ αὐτὸ ἔγραψα τὸ κείμενο ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ.) Σοῦ ᾿ρχόταν νὰ κλαῖς. Δὲν μπορεῖ  νὰ συμβαίνῃ αὐτό. Ὄντως βιώνεις τὴν προδοσία τῆς ἐκκλησίας. Μιλῶ μὲ αὐτὸν τὸν ἰσοπεδωτικὸ καὶ βάναυσο λόγο, ἀλλὰ δὲν γίνεται διαφορετικά. Κάθε ἄλλο θὰ εἶναι ψέμα. Ἐγὼ ἔτσι τὸ ἔζησα. Ἀκόμα καὶ ἄν μποροῦσαν νὰ ἀποδείξουν οἱ διαπράξαντες τὸ ἔγκλημα,  ὅτι δὲν εἶναι ἔτσι (ποὺ δὲν μποροῦν, γι᾿ αὐτὸ περὶ ἄλλων τυρβάζουν) ἡ ψυχὴ ποὺ ἔζησε αὐτὸ τὸ αἴσχος (ποὺ συνεχίζεται) δὲν μπορεῖ νὰ τὸ δεχτῇ.

 Παρηγοροῦντη τὴν καρδιά, μὰ δὲ παρηγορᾶται.

 Λένε τση χίλια ψώματα, μὰ κείνη τ᾿ ἀφορᾶται.