Χωρίς κόπο στην πνευματική ζωή, ούτε την πράξη πετυχαίνουμε ούτε την θεωρία (απ/φωνημένο – π. Αθανασίου Μυτιληναίου )
†.Μερικοί νομίζουν, αγαπητοί μου, ότι, όταν μελετούν την Αγία Γραφή ή τους Βίους των Αγίων, ότι, κατά έναν τρόπον αυτόματον, εκείνα που μελέτησαν θα περάσουνε μέσα στη ζωή τους. Αυτό, βέβαια, είναι μία ψευδαίσθησις. Το ίδιο συμβαίνει και σε όσους ακούν τον Λόγο τού Θεού. Γι’ αυτό, πολλές φορές, ζητούν ν’ ακούν πάρα πολύ συχνά τον Λόγο τού Θεού, αλλά, μόνο και μόνο, για να περάσει μόνος του ο Λόγος τού Θεού μέσα στη ζωή τους. Κι αυτό συμβαίνει, γιατί τούς χαρακτηρίζει μία ακηδία, δηλαδή μία πνευματική ανεμελιά, και αρνούνται την άσκηση! Βέβαια, θα πω άλλη μία φορά, αυτό είναι μία ψευδαίσθησις! Είναι μία απάτη! Η μελέτη ή η ακρόασις είναι, απλώς, μια ευκαιρία για να ξεκινήσει κανείς, ενώ τα υπόλοιπα είναι έργον τού ανθρώπου! Όπως, ακριβώς, δεν μπορεί κανείς ποτέ να σταθεί καλός μαθητής, εάν μόνον ακούει την παράδοση του μαθήματος και στο σπίτι του δε μελετά. Επάνω, ακριβώς, σ’ αυτό το σημείο, το Γεροντικό σημειώνει τα εξής:
Ένας γέροντας είπε: υπάρχουν μερικοί, που σπαταλούν τις ημέρες τους στην αμέλεια και αδιαφορία και, με τα λόγια τους και με τον λογισμό τους, θέλουν να σωθούν, αλλά καμιά προσπάθεια δεν καταβάλλουν! Τους Βίους των Πατέρων μελετούν, όμως την ταπείνωσή τους, την ακτημοσύνη τους, την εγκράτειά τους, την αγρυπνία τους, την προσευχή τους, τις γονυκλισίες τους, όπως και την υπόλοιπη άσκησή τους, δεν την μιμούνται! Έτσι, στην οίησή τους ( = υπερηφάνεια) και αμέλειά τους διαψεύδουν τον Βίον των Πατέρων και λένε ότι είναι αδύνατον κανείς να τα εφαρμόσει αυτά. Και δε σκέπτονται ότι, όπου ο Θεός κατοικήσει, με τη χάρη τού Βαπτίσματος και την εργασίαν των εντολών, επιτυγχάνονται πράγματα και χαρίσματα υπερφυσικά. Αυτά μάς είπε αυτός ο Ασκητής.
Πρέπει, λοιπόν, να καταλάβουμε, αγαπητοί μου, ότι, με μόνη την ακρόαση και την μελέτη, δεν κάνουμε τίποτε! Πρέπει ν’ αρχίζουμε την εφαρμογή. Και την εφαρμογή τού Λόγου τού Θεού την οργανώνουμε! Εφαρμογή σημαίνει κινητοποίησις τής βουλήσεως. Της θελήσεως! Δεν αρκεί ούτε η λογική ούτε κ το συναίσθημα. Αλλά πρέπει να ενεργοποιήσουμε κ τη βούληση! Για σκεφτείτε πόσες φορές καθόμαστε στις καρέκλες και, απλώς, κατανοούμε και το μυαλό μας , έτσι, χαίρεται, ότι κατανοούμε, αλλά και η καρδιά μας κινείται στον χώρον τον συναισθηματικόν και τίποτε άλλο. Όταν φύγουμε – και τίποτε άλλο. Συνεπώς, αυτό που λείπει, σας είπα, είναι η ενεργοποίηση της βουλήσεως.
Το δυστύχημα είναι ότι, αν μείνουμε μόνο στην κατανόηση κ εις τη διέγερση του συναισθήματος, τότε βγαίνει μια βλάσφημη αντίληψις ότι το Ευαγγέλιο στην εφαρμογή του είναι ανέφικτο, είναι αδύνατον. Δεν μπορεί κανείς σήμερα, στην εποχή μας, να ζήσει το Ευαγγέλιον. Και αίτιο αυτής τής όλης ιστορίας, όπως σας είπα -το λέγει αυτό ο Γέροντας- είναι μια οίησις (μια υπερηφάνεια) και μία αμέλεια. Δηλαδή η θεωρία τού εαυτού μας είναι από τη σκοπιά τού εαυτού μας. Βλέπουμε τον εαυτόν μας από την οπτική γωνιά τού εαυτού μας, ενώ πρέπει να βλέπουμε τον εαυτόν μας υπό το πρίσμα τής ζωής των Πατέρων. Όχι αν εγώ μπορώ να ζήσω, αλλά, αν οι Πατέρες έζησαν, (δεν ήταν υπερφυσικοί άνθρωποι) μπορώ να ζήσω και εγώ. Συνεπώς, δε θα σταθώ από τον εαυτό μου στον εαυτό μου, αλλά θα πρέπει να δω τον εαυτόν μου διά μέσου εκείνων, που έζησαν και εφήρμοσαν το Ευαγγέλιον: τους Πατέρες. Έτσι, ας το ξέρουμε ότι η ζωή των Πατέρων δεν είναι παρά ένα εφηρμοσμένον Ευαγγέλιον!
Στην εποχή τού Αγίου Συμεών, του Νέου Θεολόγου, έλεγαν οι σύγχρονοί του ότι “είναι αδύνατον να έχουμε εμείς, οι άνθρωποι του 10ου αιώνος, το Πνεύμα το Άγιον!!” . Αυτό, βέβαια, περιττό να σας πω, ο Άγιος Συμεών, ο Νέος Θεολόγος, το θεώρησε αληθινή βλασφημία. Δηλαδή μόνο για μια εποχή είναι το Πνεύμα το Άγιον; Δηλαδή η Πεντηκοστή είναι μόνο για τότε; Δηλαδή το Πνεύμα τού Θεού δεν αναπαύεται μέσα στην εκκλησία; Δεν μπορούμε σήμερα να έχουμε το Πνεύμα το Άγιον; Πραγματικά, ο Άγιος Πατήρ λέγει ότι είναι βλασφημία κ ότι αυτό είναι μια αίρεσις! Σε κάθε εποχή, το Ευαγγέλιον βιούται και το Πνεύμα το Άγιον κατέχεται κ τα χαρίσματα δίδονται κ ο αγιασμός επιτελείται κ Άγιοι γίνονται! Δεν μπορούμε, λοιπόν, να πούμε ότι το Ευαγγέλιο ανήκει σε μια παρωχημένη εποχή κ ότι σήμερα το Ευαγγέλιο για μας δεν έχει σημασία κ αξία.
Όλ’ αυτά βγαίνουν -ενθυμείστε από πού βγαίνουν- από τη στιγμή που θα κινήσουμε μόνο τηωνόηση κ το συναίσθημα κ δεν θα ενεργοποιήσουμε τη βούληση να εφαρμόσουμε κείνο που καταλάβαμε κ νιώσαμε. Γι’ αυτό, αγαπητοί μου, στη μελέτη τού Λόγου τού Θεού αλλά κ στη μελέτη τού Βίου των Αγίων, πρέπει να επιστρατεύονται κ οι τρεις δυνάμεις τής ψυχής: 1. και η νόησις 2. και το συναίσθημα 3. και η βούλησις. Πρέπει να γινόμεθα “πρακτικοί” Χριστιανοί. Το “πρακτικός” το βάζω εντός εισαγωγικών. Δηλαδή ο Χριστιανός τής πράξεως. Που θα εφαρμόζω εκείνα, τα οποία έχω μελετήσει. Και τότε, βεβαίως, έρχεται κ η θεωρία, η θεολογία κ η γνώσις. Οι Πατέρες έλεγαν “πράξις θεωρίας επίβασις ή ανάβασις”. Τι είναι η “πράξις”; Είναι η επίβασις, η ανάβασις της θεωρίας. Θέλεις να φθάσεις ψηλά; Θ’ ανεβείς τη σκάλα τής πράξεως. Θέλεις να μπεις στο βάθος τής θεολογίας; Αν θέλεις ν’ ανεβείς στο βάθος τής θεολογίας, θα κατεβείς τα σκαλιά τής πράξεως! Αλλιώτικα, δε γίνεται τίποτα, Εμείς πηγαίνουμε ανάποδα. Εμείς θέλουμε να γνωρίσουμε τη θεολογία, αλλά, δυστυχώς, δεν προχωρούμε εις την εφαρμογή τού Νόμου τού Θεού.
Χθες, που είχαμε τον Μεγάλο Κανόνα τού Αγίου Ανδρέου Κρήτης, στην τετάρτη Ωδή του, λέει δύο τροπάρια, τα οποία είναι πολύ χαρακτηριστικά. Λέγει εκεί, ξέρετε, ο Ιακώβ είχε φθάσει στη Μεσοποταμία αυτεξόριστος, για να φύγει από προσώπου, από τη μήνι τού αδελφού του, διότι τον είχε εξαπατήσει κ.τ.λ. , τα γνωρίζετε αυτά. Εκεί πήγε δε στον θείο του τον Λάβαν, κάθισε είκοσι χρόνια, ζήτησε τη θυγατέρα του τη μικρή, εκείνος τού έδωσε, εντός εισαγωγικών, “κατά λάθος” τη μεγάλη. Τον εξηπάτησε, αφού, βεβαίως, δούλεψε πολλά χρόνια και μετά τού λέει “αν θέλεις κ τη μικρή, θα δουλέψεις άλλα τόσα χρόνια” . Και δούλεψε είκοσι χρόνια, για να πάρει ο Ιακώβ τις δυο θυγατέρες τού Λάβαν, την Λείαν και τη Ραχήλ (η Ραχήλ ήταν η μικρή).
Αυτό, λοιπόν, τώρα, το βάζει στον Κανόνα του ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης και λέγει “τον καύσωνα τής ημέρας επέμεινε δι’ ένδειαν ο Πατριάρχης (δηλαδή ο Ιακώβ) και τον παγετόν τής νυκτός ήνεγκε ( = υπέφερε τον παγετόν, το κρύο τής νύχτας), καθ’ ημέραν κλέμματα ποιούμενος” ( = κ κάθε μέρα μετήρχετο στρατηγήματα, τεχνάσματα), ποιμένων, πυκτεύων ( = ποιμένοντας, πυκτεύοντας, αγωνιζόμενος χειρωνακτικά) , δουλεύων, ίνα τας δύο γυναίκας εισαγάγηται (δηλαδή να εισαγάγει στο σπίτι του, να πάρει, δηλαδή, τις δύο γυναίκες) ” . Κ αλληγορεί ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης κ λέγει: “γυναίκας μοι δύω νόει, την πράξιν τε και την γνώσιν εν θεωρία” (= λογάριασε, λέγει, τις δυο αυτές γυναίκες, την πράξη και την γνώση, δηλαδή τη θεωρία) . “Την μεν Λείαν” (αυτήν , η οποία προηγείται, η πρωτότοκος, η Λεία) “πράξιν ως πολύτεκνον” (αυτή θεωρείται το σύμβολον τής πράξεως, γιατί έκανε πολλά παιδιά), “την Ραχήλ δε” (είν’ η μικρή) “γνώσιν ως πολύπονον”. Αυτή, όμως, δεν έκανε παιδιά, είναι γνωστό ότι δεν έκανε παιδιά. Η Ραχήλ, στο τέλος, έκανε τον Ιωσήφ και τον Βενιαμίν κ, επάνω στον τοκετό της, πέθανε. Και την λέγει “πολύπονον”, δηλαδή πέρασε πολύ κόπο, πολύ πόνο. “Και γαρ άνευ πόνων”, λέει ο Άγιος Ανδρέας, (και, διότι, χωρίς κόπους) “ου πράξις, ου θεωρία ψυχή κατορθωθήσεται (ψυχή μου, χωρίς κόπο, χωρίς βούληση, χωρίς ενεργοποίηση, ούτε την πράξη πετυχαίνεις ούτε τη θεωρία).
Απόσπασμα από την 38η ομιλία στην κατηγορία « Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν ».
Είσαι νερόβραστος αν δεν φωνάξεις όταν πρέπει! (π. Αθανασίου Μυτιληναίου – απομ/φωνημένη)
Έπεσα στο παρακάτω διαμαντάκι, και δεν άντεξα… Τι ωραία που τα λένε οι όντως πνευματικοί άνθρωποι.
Να ναι καλά και ο Ασπάλαθοςπου ντύνει όμορφα τα βιντεάκια του, αλλά και η Ελένη Λιναρδάκη που είχε την καλοσύνη να αντιγράψει σε word την ομιλία αυτή!
Απόσπασμα απομαγνητοφωνημένης ομιλίας του μακαριστού γέροντος
στις Πράξεις των Αποστόλων
[εκφωνήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Χαραλάμπους Λαρίσης στις 10-03-1991]
[…]Ακόμη, ανοίγοντας ζωηρή συζήτηση ο Παύλος κι ο Βαρνάβας με αυτούς τους εξ Ιουδαίων Χριστιανούς, αναμφισβήτητα μιλούσαν σε υψηλόν τόνον. Δεν ήταν η διάθεσις να ομιλούν σε υψηλό τόνο. Αλλά δεν έχω παρά να σας θυμίσω τον Παύλο εις την Πάφον, ενώπιον του Σεργίου Παύλου, όταν μίλησε έντονα σε εκείνον τον μάγον τον Ελύμα. Και μίλησε σκληρά. Αρκεί να σας πω ότι αυτούς τους εξ Ιουδαίων Χριστιανούς, ο Παύλος τους αποκαλούσε «ψευδαδέλφους». Ακόμη τους αποκαλούσε «κύνες», σκυλιά. Τους απεκάλεσε ακόμη «κακούς εργάτας», κ.ο.κ. ·που δημιουργούσαν προβλήματα διαρκώς στο έργο του ευαγγελισμού των ψυχών.
Έτσι θα λέγαμε, μα, δεν πρέπει ο άνθρωπος να είναι πράος, ήρεμος; Ο ίδιος εξάλλου δεν γράφει, ο Απόστολος: «δοῦλον δὲ Κυρίου οὐ δεῖ μάχεσθαι, ἀλλ᾿ἤπιον εἶναι πρὸς πάντας»; Στην Β΄προς Τιμόθεον επιστολή; Ότι «ο δούλος του Κυρίου», λέει «δεν πρέπει να μάχεται αλλά να είναι ήπιος, μαλακός, ήπιος, σε μαλακούς τόνους η συμπεριφορά του προς όλους».Αυτό δεν είναι αντιφατικό, όταν πρόκειται να μιλήσομε για θέματα πίστεως. Βέβαια δεν θα βγάλομε την ευγένεια, αλλά δεν θα αφαιρέσομε και την ζωηρότητα. Δεν πρόκειται για τον τρόπο που μάχεται ο κοσμικός και ο ευρισκόμενος μακράν του Θεού. Βεβαίως σε τέτοιες καταστάσεις πρέπει κανείς να είναι ήπιος. Αλλά πρόκειται περί επιμονής και ζωηρών αποδείξεων για την κατανόηση της αληθείας. Τότε πώς θα μιλάμε; Θα μιλάμε μαλακά-μαλακά, όταν ο άλλος δημιουργεί θέματα και προβλήματα; Θα μιλήσομε ζωηρά. Και θα φωνάξομε!Αυτό δεν λυμαίνεται, δεν καταστρέφει την ηπιότητά μας.
Να σας πω και μερικά παραδείγματα. Ο Μωυσής θεωρείται ήπιος άνθρωπος. Ο ήπιος Μωυσής. Κι όμως πόσες φορές ο Μωυσής δεν οργίστηκε εναντίον του λαού! Τι να σας θυμίσω; Να σας θυμίσω που σπάζει τις πλάκες του νόμου, λέγοντας με οργή ότι σε έναν λαό τέτοιο που με τόση ευκαιρία ειδωλατρεί, δεν του αξίζει θεόγραφος νόμος; Τι να σας πω; Όταν με το ραβδί του χτυπάει την πέτρα δύο φορές και λέει: «Μα τι θέλετε επιτέλους, να σας βγάλω νερό από την πέτρα;». Και στάθηκαν η αιτία μάλιστα, επειδή ξεπέρασε κάποιο όριο εδώ ο Μωυσής, να μην μπει μέσα στη γη της επαγγελίας; Και άλλες πολλές περιπτώσεις. Κι όμως ο Μωυσής είναι ο ήπιος, ο πράος. Βέβαια η όλη του γενικά συμπεριφορά ήτο η πραότης. Όμως, υπήρχαν στιγμές που έπρεπε να φωνάξει.
Ή να σας πω για τον άγιο Νικόλαο, που είναι «κανών πίστεως καί εἰκών πραότητος», όταν στην Α΄Οικουμενική Σύνοδο σηκώνει το χέρι του και δίνει ένα σκαμπίλι στον Άρειο- που ακόμα το θυμάται ο Άρειος… Έχομε μία τοιχογραφία στο παρεκκλήσι του λεγομένου «αγίου Δημητρίου» στο Καθολικό μας, που πιθανώς να είναι του αγίου Νικολάου το παρεκκλήσι αυτό, γιατί όλες οι σκηνές είναι από την ζωή του αγίου Νικολάου, από τότε που πήγαινε στο σχολείο ο άγιος Νικόλαος και μάθαινε Γράμματα. Έχει κι αυτήν την εικόνα, τοιχογραφίες επάνω ψηλά. Και έχει και την Α΄Οικουμενική Σύνοδο εκεί σε κάποια άκρη. Ο άγιος Νικόλαος σηκώνει το χέρι του και δίνει σκαμπίλι στον Άρειον. Και όμως λέγεται ότι είναι κανών πραότητος.
Θέλω να καταλάβετε, αγαπητοί μου, ότι η πραότητα είναι άλλο πράγμα και η ζωηρή συζήτησις ή ακόμα η φωνή, άλλο πράγμα.Δεν προσβάλλει την ηπιότητα, την πραότητα. Μάλιστα, αν κανείς θα ‘πρεπε να φωνάξει και να διαμαρτυρηθεί και να ξαναφωνάξει σε πράγματα που θα έπρεπε αλλά δεν φωνάζει, ε, τότε είναι … νερόβραστος. Τότε είναι νερόβραστος. Αναμφισβήτητα. Έτσι που δημιουργεί μία κακή εικόνα, μία κακή εντύπωση. Και μην ξεχνάτε αγαπητοί μου, ότι το νεύρον του θυμού το έβαλε ο Θεός μέσα μας, όπως λέγει ο Μέγας Βασίλειος, ακριβώς για να θυμώνομε απέναντι στο κακό.
Ο Κύριος είπε στον σατανά: «Ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ», με οργή. Ο Κύριος πήρε μαστίγιον, ανέτρεψε τα τραπέζια των κολλυβιστών. Άνοιξε τα κλουβιά των περιστεριών να βγουν από μέσα. Όλα αυτά άραγε τα έκανε έτσι μαλακά-μαλακά; Πώς το φαντάζεσθε; Το ιερό κείμενο, όπως μας τα διηγείται, αυτήν την εικόνα μας δίδει; Και λέγει ο Μέγας Βασίλειος: Ο Θεός έβαλε μέσα μας, το νεύρο του θυμού, αλλά επί πραγμάτων αγαθών. Όχι εναντίον του αδελφού με την έννοια… γιατί θέλομε από εγωισμό να κάνομε το δικό μας. Εάν και οι πρωτόπλαστοι έλεγαν εις τον διάβολον ό,τι ακριβώς ο Χριστός είπε: «Άι φύγε», με συγχωρείτε έτσι, «Άι, φύγε, χάσου από τα μάτια μας», αυτό το «Ύπαγε οπίσω μου» νεοελληνικά αυτό θα πει. «Χάσου.Να χαθείς!». Γιατί; Όταν ο Κύριος λέει στον διάβολο «Πήγαινε πίσω μου» σημαίνει «να μην σε βλέπω». Γιατί κάποιος που είναι από πίσω μας δεν τον βλέπομε. Νεοελληνικά λοιπόν έτσι θα αποδοθεί. «Άι χάσου».Αν το ΄λεγαν λοιπόν έτσι και οι πρωτόπλαστοι, θα ήσαν ακόμα εις τον Παράδεισον… Βλέπετε λοιπόν πώς πρέπει ακριβώς να κινηθούμε.
Άλλες είναι οι περιπτώσεις που θα πρέπει με πραότητα να μιλήσουμε με κάποιον αντιτιθέμενον, όταν δούμε ότι είναι καλής προαιρέσεως, έχει άγνοια κι είναι έτοιμος να μας ακούσει. Γι’αυτό ακριβώς γράφει ο ίδιος ο Απόστολος στην Β΄προς Τιμόθεον 2,24 τα εξής: «…ἀλλ᾿ἤπιον εἶναι, (:πρέπει να είναι), λέγει, (:εκείνος που κηρύσσει τον λόγο του Θεού ήπιος)πρὸς πάντας, διδακτικόν(:να είναι διδακτικός),ἀνεξίκακον, ἐν πρᾳότητι παιδεύοντα τοὺς ἀντιδιατιθεμένους (:με πραότητα να παιδαγωγεί εκείνους που αντιστέκονται, αντιδρούν)μήποτε δῷ αὐτοῖς ὁ Θεὸς μετάνοιαν (:μήπως τους δώσει ο Θεός μετάνοιαν)εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας(:και καταλάβουν την αλήθεια)καὶἀνανήψωσιν ἐκ τῆς τοῦ διαβόλου παγίδος(:ελευθερωθούν, βγουν από την παγίδα του διαβόλου)ἐζωγρημένοι ὑπ᾿ αὐτοῦ εἰς τὸἐκείνου θέλημα(:που είναι δικτυωμένοι, ψαρεμένοι, δηλαδή έχουν μπει μέσα στο δίχτυ του διαβόλου, για να μπορούν να απαλλαγούν)».
Έτσι βεβαίως θα υψώσομε την φωνή αν χρειαστεί, επανέρχομαι, αλλά δεν θα δείρομε, αλλά δεν θα σκοτώσομε τους αντιδιατιθεμένους. Γιατί το λέγω; «Τραβηγμένο» θα μου πείτε. Αν διαβάσετε την Εκκλησιαστική Ιστορία, αυτό θα το δείτε. Ότι έγιναν και φονικά. Ή, για να μην πηγαίνω πολύ μακριά, οι Εβραίοι πόσες φορές εν ονόματι του νόμου ήσαν ταχείς οι πόδες αυτών εις το εκχέαι αίμα, να χύσουν αίμα. Σας θυμίζω εκείνους τους κάποιους 40 άνδρες, ζηλωτάς, που ορκίστηκαν να μη φαν, εάν δεν σκοτώσουν τον Παύλον μέσα σε 24 ώρες. Αυτά τα πράγματα δεν τα θέλει ο Θεός. Κι όπως ο Κύριος είπε αυτήν την διαστροφήν του πνευματικού ζήλου -πρόκειται περί διαστροφής, που είπε: «Θα ‘ ρθει ώρα που θα σας σκοτώσουν και θα νομίζουν λατρείαν προσφέρειν τῷ Θεῷ». Ότι προσφέρουν λατρείαν εις τον Θεόν με το να σας σκοτώσουν. Πρόκειται περί μιας διαστροφής.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
Αρχιμ. Αθαν. Μυτιληναίου, Ομιλίες στις Πράξεις των Αποστόλων, απόσπασμα από την Ομιλία 154 στις Πράξεις κεφ. 15, εδάφια 2 – 4(από το 10.07΄ έως το 20.43΄).
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
Άγιος Μάρκος Ευγενικός: «Ούτε στην κηδεία ούτε στο μνημόσυνό μου να μην τολμήσει και πλησιάσει ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως»!
Πρωτοπρεσβύτερος Ἀναστάσιος Κ. Γκοτσόπουλος
Ἐφημέριος Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Πατρῶν
Πάτρα 19.1.2020
Ο Αγ. Μάρκος Ευγενικός (+1444) δεν είχε καμία κοινωνία με τον Πατριάρχη Κων/πόλεως Γρηγόριο Μάμα που ήθελε να επιβάλει την ένωση με τους παπικούς μετά τη Σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας. Στην περίφημη «Ἐγκύκλιο τοῖς ἁπανταχοῦ τῆς γῆς καὶ τῶν νήσων εὑρισκομένοις Χριστιανοις» λέει «Φευκτέον αὐτούς, ὡς φεύγει τις ἀπὸ ὄφεως, ὡς αὐτοὺς ἐκείνους ἢ κακείνων πολλῷ χείρονας, ὡς χριστοκαπήλους καὶ χριστεμπόρους» (φεύγετε τους λατινόφρονες όπως φευγετε από τα φίδια).
Η τελευταία του υποθήκη, προτού πεθάνει ήταν: «Εκφεύγειν άπασι τρόποις την κοινωνίαν αυτού (του πατριάρχου) και μήτε συλλειτουργείν αυτού, μήτε αρχιερέα τούτον, αλλά λύκον και μισθωτόν ηγείσθε».
Μάλιστα φτάνει στο σημείο να πει ότι δεν τους θέλει ούτε στην κηδεία του να παραβρεθούν: «Λέγω περί του Πατριάρχου… ούτε βούλομαι ούτε δέχομαι την αυτού ή την των αυτού κοινωνίαν το παράπαν, ουδαμώς, ούτε επί της ζωής μου ούτε μετά θάνατον …. ώσπερ παρά πάσαν μου την ζωήν ήμην κεχωρισμένος απ’ αυτών, ούτω και εν τω καιρώ της εξόδου μου, και έτι και μετά την εμήν αποβίωσιν αποστρέφομαι αυτών την κοινωνίαν και ένωσιν, και εξορκών εντέλλομαι, ίνα μηδείς εξ αυτών προσεγγίση ή εν τη εμή κηδεία ή τοις μνημοσύνοις μου … ώστε συμφορένειν επιχειρήσαι και συλλειτουργείν τοις ημετέροις»!
Ἀπίστευτον: Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον ἐξέδωσε τὸ κοράνιον (και το διανέμει ο Πατριάρχης)!
Όταν χρησιμοποιώ τον χαρακτηρισμό “Πλασιέ των κορανίων” για τον Αιρεσιάρχη Βαρθολομαίο, κάποιοι σκανδαλίζονται. Η απάντηση για εκείνους έρχεται μέσα από το ρεπορτάζ του Ορθόδοξου Τύπου, που ακολουθεί…
Οι σχισματικοί Ουκρανοί δεν δέχονται τους Ρώσους αγίους!
….Και μετά ψάχνουν οι ψευδεπίσκοποι του Φαναρίου και τα τσιράκια τους να δικαιολογήσουν με βάση τους ιερούς κανόνες (!!!) την αδιανόητη πράξη τους – να έχουν «αναγνωρίσει» κίναιδους και νεοναζί για επισκόπους. Να έχουν αναγνωρίσει αχειροτόνητους και αβάπτιστους εγκληματίες.
Και επειδή κάποιοι θα πούνε: «μα εγώ που να ξέρω να αναλύσω το Ουκρανικό σε μία αντιπαράθεση με τον (τάχα μου) παπά της ενορίας μου, ο οποίος λέει τα αντίθετα από αυτά που μας λες εσύ», αρκεί να διαβάσετε τα παρακάτω. Τις απίθανες δηλώσεις του Επιφανίου, όπως δημοσιεύτηκαν στην ΕΟΔ:
…
Ο επικεφαλής της OCU, Σεργκέι Ντουμένκο, είπε ότι οι Ουκρανοί πρέπει να απαρνηθούν τον άγιό τους, προς τιμήν του οποίου βαφτίστηκαν, εάν ο άγιος έχει σχέση με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ή τη Ρωσία.
Απαντώντας στην ερώτηση του δημοσιογράφου του lb.ua, τι πρέπει να κάνει αν βαφτίστηκε με τα’ όνομα της Ξένιας της Αγίας Πετρούπολης, ο Ντουμένκο απάντησε ότι τώρα πρέπει να προσευχηθούμε σε κάποια άλλη Ξένια: «Μπορούμε να μιλήσουμε για αλλαγή του ενός ή του άλλου αγίου. Αν πάρουμε το όνομα Ξένια, υπάρχουν άλλες Ξένιες προς τιμήν των οποίων μπορούμε να αλλάξουμε την ημερομηνία της γιορτής». Σύμφωνα με τον ίδιο, αν κάποιος θέλει να απαρνηθεί τον άγιό του υπέρ κάποιου άλλου, πρέπει να πάει στον ιερέα και να λάβει ευλογία.
Την ίδια στιγμή, ο Ντουμένκο παραπονιέται ότι οι πιστοί της OCU απαίτησαν να μείνουν στο ημερολόγιο οι «Ρώσοι» άγιοι.
«Αναγκαστήκαμε να αφήσουμε τόσο γνωστούς σεβαστούς αγίους, αν και γνωρίζουμε τι ρόλο έπαιξαν μερικές φορές στην ιστορία», πρόσθεσε ο Ντουμένκο, μιλώντας για την Αγία Ξένια της Αγίας Πετρούπολης, τον ορθόπιστο πρίγκιπα Αλέξανδρο Νιέφσκι και άλλους αγίους.
Ο Επιφάνιος είναι βέβαιος ότι η παρουσία αυτών των αγίων στο ημερολόγιο είναι ένα προσωρινό φαινόμενο που προκαλείται από το αίτημα των ενοριτών και μόλις αλλάξει η γενιά, οι πιστοί δεν θα θυμούνται καν αυτούς τους αγίους του Θεού.
«Έχει συμβεί στην ιστορία ότι υπήρξε μια ορισμένη χρονική περίοδος που ήμασταν ενωμένοι, ήμασταν σε αυτήν την πνευματική κατοχή και χρειάζεται χρόνος για να απομακρυνθούμε σταδιακά από αυτή τη ρωσική παράδοση», είπε ο επικεφαλής της OCU.
Γερόντισσα Θεοφανώ(μητέρα του γέροντος Εφραίμ).Κατάφερε να συνδυάσει αρμονικά την μητρότητα με την μετέπειτα,μοναχική κλίση
Το μοναστήρι του Αγ.Αρχαγγέλου Μιχαήλ στην Θάσο είναι μετόχη της Μονής Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Εδώ έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της η γερόντισσα Θεοφανώ,μητέρα του γέροντος Εφραίμ του Φιλοθεϊτου,πριν την κοίμησή της,το 1986. Στο μοναστήρι και γενικά στην πνευματική οικογένεια του γέροντος Εφραίμ,όλοι ονόμαζαν την γερόντισσα Θεοφανώ ”γιαγιά”,ενώ ο γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής ήταν ο ”παππούς”. Αν και έζησε για πολλά χρόνια στον κόσμο και είχε τρεις γιούς,έφτασε σε μεγάλα πνευματικά ύψη,καταφέρνοντας να συνδυάσει αρμονικά την μητρότητα με την μετέπειτα,μοναχική κλίση.
Η γερόντισσα Θεοφανώ,κατά κόσμον Βικτώρια Μωραΐτη,είχε πραγματικά μητρική αγάπη για όλον τον κόσμο.Ήταν αυστηρή,η αυστηρότητά της όμως πήγαζε από την αγάπη της. Ήταν πρώτα απ’όλα αυστηρή με τον εαυτό της και έπειτα με τις ψυχές που τις είχε εμπιστευτεί ο Θεός να καθοδηγήσει. Της άρεσε να επισκέπτεται νέα μέρη και να κάνει διάφορες εκδρομές.Απ’όταν όμως πήρε το σπίτι της φωτιά και έλαβε μέρος κάποιο θαυμαστό γεγονός,η γερόντισσα αφιέρωσε πλήρως την καρδιά της στον Χριστό. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ο Θεός της έστειλε έναν πνευματικό καθοδηγητή.
Εμείς όλοι μαζί δεν αξίζουμε όσο η Βικτώρια από μόνη της
Όπως γράφει στο βιβλίο «Ο γέροντάς Ιωσήφ ο Ησυχαστής»,ο πατήρ Εφραίμ Καραγιάννης,ένα από τα πνευματικά τέκνα του γέροντος Ιωσήφ,είχε εγκατασταθεί στον Βόλο,και έγινε πνευματικός όχι μόνο ολόκληρης της οικογένειας,αλλά και ολόκληρης της κοινότητας της οποίας ήταν μέλη η Βικτώρια και η οικογένειά της. Κάποια μέλη αυτής της κοινότητας παντρεύτηκαν,άλλοι έγιναν μοναχοί. Ανάμεσά τους ξεχώριζε η Βικτώρια,για την μετριοφροσύνη της,την αγάπη της για τον Θεό και για το χάρισμα της προσευχής,της αγρυπνίας και της ελεημοσύνης. Ο π.Εφραίμ,ο πνευματικός της,είχε πει κάποτε:«Εμείς όλοι μαζί δεν αξίζουμε όσο η Βικτώρια από μόνη της»
Και ο σύζυγος της Βικτώριας,ο Δημήτρης Μωραΐτης,ήταν άνθρωπος πιστός. Πήγαινε στην εκκλησία,αλλά δεν είχε τον ίδιο ζήλο με την σύζυγό του. Παρόλα αυτά,η Βικτώρια ποτέ δεν συνάντησε εμπόδια εκ μέρους του στην πνευματική της πορεία. Για παράδειγμα νήστευε πολύ,τόσο στα πλαίσια των καθιερωμένων από την Εκκλησία νηστειών,όσο και εκτός αυτών.Όσες φορές ετοιμάζονταν να κοινωνήσει των Αχράντων Μυστηρίων νήστευε για τρεις ημέρες τηρώντας πλήρη ασιτία.Την ημέρα που κοινωνούσε έτρωγε λίγο και μετά ξανανήστευε με τον ίδιο τρόπο.
Την νύχτα σηκωνόνταν και προσευχόνταν κλεισμένη στην κουζίνα.Προσευχόναν γονατιστή,χύνοντας άφθονα δάκρυα και κάνοντας αμέτρητες μετάνοιες. Ο γιός της Ιωάννης -ο μετέπειτα γέροντας Εφραίμ-συνήθιζε να της λέει:
«Μητέρα,όταν τελειώσεις την προσευχή,ξύπνα με να προσευχηθούμε λίγο μαζί» Τοιουτρόπως,από τα παιδικά του ακόμη χρόνια, και χάρη στη μητέρα του,αγάπησε την αγρυπνία. Όντας παιδί,τού ήταν δύσκολο να προσέυχεται για πολύ ώρα μέσα στη νύχτα,προαπαθούσε όμως να ξυπνήσει για να προσευχηθεί έστω και για λίγο,όσο μπορούσε.
Ο σύζυγος της γερόντισσας Θεοφανώς τής επέτρεψε να νηστεύει αυστηρά και να προσεύχεται για πολλή ώρα,δεν προσπάθησε όμως να μιμηθεί την άσκησή της. Ήταν αυτό που λέμε τυπικός χριστιανός. Είχε ένα ξυλουργείο και έμαθε στα παιδιά του την τέχνη από πολύ μικρή ηλικία. Το όνειρό του ήταν να τους κληρονομήσει το ξυλουργείο. Τελικά ο Νικόλαος,ο μεγάλος αδελφός του γέροντα Εφραίμ,παρέλαβε το ξυλουργείο
Πόσο δυνατή είναι η προσευχή μίας μητέρας;
Ο Δημήτριος και η Βικτώρια είχαν τέσσερα παιδιά. Το 1924 γέννηθηκε ένα κορίτσι,η Ελένη. Η Βικτώρια ήταν ορφανή από 11 ετών και αναγκάστηκε να εργάζεται σε διάφορα σπίτια για να εξασφαλίσει τα προς το ζην.Μία από τις γυναίκες στις οποίες εργάζονταν την λυπήθηκε,της φέρθηκε πολύ όμορφα και την βοήθησε μάλιστα να παντρευτεί. Γι’αυτό,η πρώτη κόρη της Βικτώριας πήρε το όνομά της,Ελένη,Ελενίτσα,όπως την έλεγαν χαϊδευτικά,και η οποία πέθανε σε πολύ μικρή ηλικία. Έπειτα η Βικτώρια γέννησε τρία αγόρια:τον Νικόλαο το 1926,τον Ιωάννη-τον μετέπειτα γέροντα Εφραίμ-το 1928,και τον Χρήστο το 1930.
Κατά τον Β’Παγκόσμιο Πόλεμο,η Ελλάδα βρισκόνταν υπο γερμανική κατοχή και ο Βόλος,όπως και πολλές ελληνικές πόλεις,υπέφερε από την πείνα. Οι κάτοικοι μάζευαν χόρτα για να μπορούν να επιβιώσουν. Αυτές τις δύσκολες ώρες η προσευχή της Βικτώριας έσωσε την οικογένειά της. Πολλές φορές ο γέροντας και τα αδέλφια του γλύτωσαν με τρόπο θαυμαστό από τον θάνατο.
Αυτά τα δύσκολα χρόνια ο Ιωάννης και τα αδέλφια του πουλούσαν ότι μπορούσαν για να επιζήσουν.Μία από αυτές τις ημέρες,ενώ ο Νικόλαος και ο Ιωάννης βρισκόνταν στην αγορά,περικυκλώθηκαν από τους Ναζί οι οποίοι απειλούσαν να πυροβολήσουν τους παρευρισκόμενους. Ο Νικόλαος είχε εγκαταλείψει την αγορά λίγα λεπτά πριν,ο Ιωάννης όμως ήταν ανάμεσα σε αυτούς που έπρεπε να εκτελεστούν.Την τελευταία στιγμή,οι κάτοικοι έπεισαν τους Γερμανούς να ελευθερώσουν τις γυναίκες και τα παιδιά.Ο Ιωάννης ήταν 15 ετών,αλλά φαινόνταν πιο μικρός εξαιτίας της έλλειψης φαγητού και της ευθραυστης υγείας του.Ο γέροντας ήταν ένα κεφάλι πιο κοντός από τα άλλα παιδιά και ακόμη φορούσε κοντά παντελονάκια. Επίσης τα χρόνια εκείνα τα ρούχα ήταν συνήθως κουρελιασμένα. Αυτό τον έσωσε.Οι Γερμανοί τον πέρασαν για παιδάκι και τον άφησαν ελεύθερο,ενώ τους άλλους έφηβους και τους άντρες τους εκτέλεσαν όλους.
Πολλούς ανθρώπους τους κρεμούσαν. Όλοι ζούσαν σε μία ατμόσφαιρα φρίκης και τρόμου. Μόνο η προσευχή και η πίστη κράτησαν την Βικτώρια και την οικογένειά της. Όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί,την ώρα που όλοι οι γείτονες είχαν πάει στα καταφύγια,η Βικτώρια αρνούνταν να παέι,γονατίζοντας μπροστά στις εικόνες. Τόσο δυνατή ήταν η πίστη της..
Από την αρχή η Βικτώρια ήξερε ότι ένα από τα παιδιά της θα γινόνταν μοναχός. Να πως περιγράφει η πνευματική της κόρη Ελένη Ξενίτσα-πνευματική κόρη του γέροντα Εφραίμ από τα 12 της χρόνια- αυτό το θαυμαστό γεγονός:
«Η γερόντισσα Θεοφανώ διηγήθηκε στην μητέρα μου τα δύο σημάδια που έλαβε από τον Θεό σχετικά με τον γέροντα Εφραίμ.Ήταν κάτι ανάμεσα σε όνειρο και όραμα. Την πρώτη φορά είδε τρία στεφάνια που υψώνονταν προς τον ουρανό. Τα πρώτα δύο στεφάνια ήταν δάφνινα,ενώ το τρίτο,το οποίο κατευθύνονταν προς το Άγιον Όρος,ήταν χρυσό. Τον καιρό εκείνο ήταν έγκυος και ακόμη δεν ήξερε πόσα παιδιά θα αποκτήσει.
Μετά την γέννηση του τρίτου παιδιού,του γέροντα Εφραίμ,σαράντα ημέρες μετά την γέννηση,μετάξυ ονείρου και πραγματικότητας άκουσε μία φωνή:«Βικτώρια,έλα να δεις τον γιό σου,έναν ηγούμενο ερχόμενο από το Άγιο Όρος». Σκέφτηκε τότε έκπληκτη:«Πώς γίνεται αυτό; Μόλις τον γέννησα.Πότε πρόλαβε να γίνει μοναχός;»
Παρόλα αυτά βγήκε και είδε τον γιό της με την μορφή ιερομοναχού φορώντας άμφια στολισμενα με χρυσό με λουλούδια.
Όχι μισά πράγματα,ακριβώς όπως σας το ζήτησα
Ξέροντας ότι ο Ιωάννης θα ακολουθήσει τον μοναχικό βίο,η Βικτώρια ήταν πιο αυστηρή μαζί του. ‘Ηταν όμως γεμάτη αγάπη. Ο μεγάλος αδελφός,ο Νικόλαος,θυμάται πως τους ζητούσε να τηρούν επακριβώς τις υποδείξεις της:«Όχι μισά πράγματα,ακριβώς όπως σας το ζήτησα!»
Το 1947 ο γέροντας Εφραίμ έφυγε για το Άγιον Όρος. Ο πατέρας του δεν ήταν σύμφωνος και δεν του έδινε ευλογία να γίνει μοναχός επειδή είχε ανάγκη στο ξυλουργείο. Τότε η μητέρα του τον βοήθησε να φύγει στα κρυφά.Σε αυτήν την περίπτωση εναντιώθηκε στην θέληση του συζύγου της επείδή γνώριζε ότι ήταν θέλημα Θεού να γίνει ο γιός της μοναχός.
Η πρώτη συνοδεία της Ιεράς Μονής Παναγίας Οδηγήτριας Πορταριάς
Όταν ο Ιωάννης συμπλήρωσε το 19ο έτος της ηλικίας του και έλαβε ευλογία από τον πνευματικό του,τον πατέρα Εφραίμ,για να πάει στο Άγιον Όρος,η μητέρα του τον βοήθησε στα κρυφά να ετοιμάσει τα απαραίτητα για το ταξίδι του. Ο πατέρας του,γνωρίζοντας την μεγάλη επιθυμία του γιού του να πάει στο Άγιον Όρος,τον έλεγχε με αυστηρότητα και του ζητούσε να του ανακοινώνει που πάει. Ο Ιωάννης πήγαινε συχνά στον ναό της ενορίας του για να παρακολουθήσει τα κατηχητικά μαθήματα. Ο πατέρας του τού απαγόρευσε να πηγαίνει σε αυτά τα κατηχητικά μαθήματα του π.Εφραιμ,του πνευματικού της οικογένειας.Την ημέρα που έφυγε για το Άγιον Όρος η μητέρα του τον συμβούλευσε να αφήσει ένα σημείωμα που να λέει ότι πάει στα κατηχητικά μαθήματα. Ο γέροντας Εφραίμ έλεγε συχνά στις ομολίες του ότι αυτή η λεπτομέρεια ήταν αληθινή αφού στο Άγιον Όρος ”υπέφερε” τόσα και τόσα κατηχητικά μαθήματα.
Ο Ιωάννης έγραψε ένα σημείωμα,πήρε τα πράγματά του και πήγε στο λιμάνι για να μπαρκάρει. Όταν ο πατέρας του γύρισε από την δουλειά,ρώτησε την Βικτώρια πού ήταν ο γιός τους. Αυτή του έδωσε το σημείωμα και μόλις το διάβασε ο πατέρας ηρέμησε. Αργότερα,και ενώ είχε περάσει κατά πολύ η ώρα που έπρεπε ο Ιωάννης να επιστρέψει,ο πατέρας ανησύχησε και άρχισε να κάνει ερωτήσεις στην γυναίκα του. Τελικά,εκείνη αναγκάστηκε να ομολογήσει την αλήθεια. Ο πατέρας τότε φώναξε θυμωμένος: «Αυτό δεν θα συμβεί» Ανέβηκε στο ποδήλατό του και πήγε προς το λιμάνι με την ελπίδα να βρει τον γιό του και να τον φέρει πίσω στο σπίτι. Στον δρόμο όμως έπεσε από το ποδήλατο και τραυματίστηκε,γι’αυτο αναγκάστηκε να γυρίσει στο σπίτι. Ο γέροντας έλεγε ότι αυτό το συμβάν ήταν θέλημα Θεού για να μπορέσει να μπαρκάρει για το Άγιον Όρος.
Η μοναχική κουρά
Ο γιός έστειλε στην μητέρα ένα μόνο γράμμα από το Άγιον Όρος:«Εδώ μητέρα δεν πλενόμαστε με νερό,αλλά με δάκρυα».Έπειτα,για πολλά χρόνια δεν έλαβε κανένα νέο. Όπως γνωρίζουμε,η πρώτη έξοδος του γέροντα Εφραίμ από το μοναστήρι έγινε σύμφωνα με την θέληση του γέροντα Ιωσήφ,μετά την κοίμησή του,και επισκέφτηκε τον τόπο της γεννήσεως του,τον Βόλο,για να καθοδηγήσει πνευματικά τις αδελεφές που την περίοδο εκείνη ζούσαν σε ένα σπίτι στο χωριό Σταγιάτες του Πηλίου. Τότε συναντήθηκε για πρώτη φορά με την μητέρα του και εκείνη ούτε που τον αναγνώρισε,τόσο πολύ τον είχε αλλάξει η σκληρή πνευματική άσκηση.
Το 1962,με την ευλογία του γέροντα Εφραίμ,οι αδελφές αγόρασαν ένα οικόπεδο στην Πορταριά για να χτίσουν εκεί ένα μοναστήρι. Την θαυματουργή εικόνα που είχαν μαζί τους στους Σταγιάτες,την μετέφεραν στο νέο τόπο διαμονής.Το 1963 μετακόμισαν οριστικά στην Πορταριά. Ο γέροντας Εφραίμ έκηρε την πρώτη μοναχή,την ίδια του την μητέρα Βικτώρια,η οποία πήρε το όνομα Θεοφανώ,και την φίλη της η οποία πήρε το όνομα Ματρώνα. Ο γέροντας Εφραίμ διάλεψε το όνομα Θεοφανώ από την σύζυγο του αυτοκράτορα Λέοντος του Σοφού. Ο γέροντας της είχε μεγάλη ευλάβεια και γι’αυτό την ονόμασε έτσι προς τιμήν της αυτοκράτειρας. Έπειτα,σε αρκετές από τις κουρές που έκανε,οι μοναχές έπαιρναν το ίδιο όνομα.
Η πρώτη και καλύτερη μαθήτρια
Μετά την κουρά της η γερόντισσα Θεοφανώ γύρισε στο σπίτι της. Ο άντρας της είχε πεθάνει,αλλά ο μικρότερος γιός ο Χρήστος ήταν ακόμη ανύπαντρος. Έμεινε μαζί του μέχρι να παντρευτεί και έπειτα πήγε στο μοναστήρι.
Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα έγινε και η κουρά της Μαρίας η οποία και έγινε η ηγουμένη του μοναστηριού στον Βόλο. Η μοναχή Μακρίνα(Βασοπούλου) θεωρούσε την Θεοφανώ ως την πραγματική της ηγουμένη και πνευματική μητέρα.Για πολλά χρόνια μοιράστηκαν το ίδιο κελί και ασκήτεψαν και αγωνίστηκαν μαζί,όπως συνήθιζαν και στο σπίτι της Βικτώριας,όταν κλείνονταν με τις ώρες στην κουζίνα για να προσευχηθούν. Ήταν γυναίκες βαθιάς προσευχής. Οι ντόπιοι έδωσαν μαρτυρία ότι έβλεπαν δύο πύρινες στήλες να υψώνονται προς τον ουρανό. Ήταν οι προσευχές των μοναχών Θεοφανώς και Μακρίνας.
Συνεπώς,η γερόντισσα Θεοφανώ έγινε η πρώτη και καλύτερη μαθήτρια του γιού της. Κατα τα λεγόμενα των άλλων μοναχών,έδειχνε πραγματική υπακοή και προσευχόνταν αδιαλείπτως γι’αυτό αντιμετώπιζε πολυάριθμους πειρασμούς.
Πρώτη στον ναό
Η γερόντισσα Θεοφανώ έζησε στην Πορταριά μέχρι το 1983,όταν η κατάσταση της υγείας της δεν της επέτρεπε πια να μένει σε αυτήν την περιοχή. Ο γέροντας Εφραίμ αποφάσισε να την μετακινήσει στην μονή του Αρχάγγελου Μιχαήλ στη Θάσο. Στο τελευταίο μέρος της ζωής της στο νησί,οι μοναχές ομολογούν ότι η γερόντισσα ερχλονταν πάντοτε πρώτη στον ναό και πάντα στεκόνταν όρθια στις ακολουθίες. Δεν κάθονταν ποτέ. Προσευχόνταν με το κομποσχοίνι της το οποίο δεν αποχωριζόνταν ποτέ.Εξαιτίας όμως της ασκήσεώς της υπέφερε πολλά από τους δαίμονες. Διηγήθηκε στις αδελφές ότι μόλις έμπαινε στο κελί για να ξεκουραστεί πριν τις αγρυπνίες,οι δαίμονες εμφανίζονταν και την ενοχλούσαν φωνάζοντας:
«Παλιόγρια,εεε,παλιόγρια!». Την τραβούσαν απ’όλες τις μεριές και της έριχναν την κουβέρτα κάτω. Μία φορά την ενόχλησαν τόσο πολύ που δεν κοιμήθηκε όλη νυχτα.Τελικά την άφησαν ήσυχη λίγο πριν αρχίσει η ακολουθία και η γερόντισσα αποκοιμήθηκε. Τότε χτύπησε το σήμαντρο,καλώντας τις μοναχές στην ακολουθία.Βλέποντας ότι δεν ήλθε στην ακολουθία,η μοναχή Ισιδώρα πήγε στο κελί της για να την ξυπνήσει. Χτύπησε την πόρτα,ενώ η γερόντισσα Θεοφανώ,πιστεύοντας ότι επέστρεψαν οι δαίμονες για να την βασανίσουν,φώναξε:«Φύγετε! Μη με χτυπάτε άλλο!». Αργότερα διηγήθηκε ότι οι δαίμονες την χτυπούσαν όλη νύχτα και δεν την άφησαν να κοιμηθεί.
Η τελευταία δοκιμασία
Όταν η γερόντισσα συμπλήρωσε τα 92 της χρόνια(20 Δεκεμβρίου 1983),μετά από ένα εγκεφαλικό,παράλυσε. Μέχρι και την προηγούμενη ημέρα ήταν όρθια,φρόντιζε τον εαυτό της και βοηθούσε στην κουζίνα στο μαγείρεμα και μαθαίνοντας στις νεώτερες αδελφές να φτιάχνουν πρόσφορο, και άλλα χρήσιμα πράγματα.Ήταν μία πολύ καλή νοικοκυρά και με ότι καταπιάνονταν το έφερνε σε πέρας επιτυχώς. Σπάνια ξεκουράζονταν και περνούσε κάθε στιγμή εργαζόμενη ή προσευχόμενη.
Την Μεγάλη Τεσσαρακοστή,μετά το εγκεφαλικό,όλοι πίστευαν ότι θα πεθάνει. Ο γέροντας Εφραίμ ήλθε από το Άγιον Όρος για 40 ημέρες,για να είναι δίπλα στην μητέρα του. Είδε πολυάριθμους δαίμονες γύρω από την ψυχή της οι οποίοι δεν την άφηναν σε ησυχία. Άρχισε να προσεύχεται θερμά για να την απαλλάξει ο Θεός από τις δαιμονικές επιθέσεις. Χάρη στις προσευχές του η γερόντισσα θεραπεύτηκε,επανήλθε,και είχε πνευματική διαύγεια μέχρι την ευλογημένη κοίμησή της,δύο χρόνια αργότερα. Όταν εκοιμήθη και έβγαλαν το φέρετρό της έξω από την αυλή της μονής,ήλθαν τα πρόβατα και τα τρυγόνια για να την οδηγήσουν στον τελευταίο της δρόμο.
Τα πρόβατα βγήκαν από την μάντρα προς το φέρετρο,και γύρισαν ξανά πίσω. Ένα σμήνος τρυγονιών ήλθε από το πουθενά,πέταξε πάνω από το φέρετρο,και χάθηκε στα ύψη.
Όταν μετά από κάποια χρόνια άνοιξαν τον τάφο της γερόντισσας Θεοφανώς,τα οστά της είχαν κεχριμπαρένιο χρώμα και εξέπεμπαν ένα μεθυστικό άρωμα
Ξεκίνησε η απόσβεση; Αρχιεπίσκοπος Αθηνών: «πρέπει να τρέξουμε για να εμβολιαστούμε, όχι απλώς να πάμε»
«Το θέμα του εμβολιασμού πρέπει να το δούμε σαν τείχος...